۶) پیش‌بینی شرایط آینده
۷) ساخت زنجیره‌های متفاوتی از اقدامات مبتنی بر تصمیمات متوالی
۸) رتبه‌بندی و انتخاب گزینه‌ها
۹) تعریف سیاست ها
۱۰) تعریف معیارهای ابزار ارزیابی برنامه
۲-۱۳- انواع برنامه ریزی
برنامه ریزی را از دیدگاه مسائل اجتماعی و اقتصادی، به منظور ارتقاء سطوح مختلف زندگی جامعه، می توان به چند نوع تقسیم کرد:
الف) برنامه ریزی کلی ( کلان): به منظور رسیدن به هدف های کلی و عمومی اقتصادی و اجتماعی انجام می گیرد.
ب) برنامه ریزی بخشی : بیشتر در بخش های مختلف تولیدی و اجتماعی صورت می گیرد.
ج) برنامه ریزی در سطح خرد: در طرح ها و پروژه های داخل بخش صورت می گیرد.
۲-۱۳-۱- انواع برنامه ریزی از نظر مدت زمان اجرا
الف) برنامه ریزی بلند مدت : ۱۰ تا ۲۰ سال و گاهی تا ۲۵ سال.آینده نگری و چارچوبهای کلی اساس کار است. ( طرح ملی گردشگری ایران)
ب) برنامه ریزی میان مدت : ۳ تا ۷ سال و گاه تا ۱۰ سال.( طرح ملی گردشگری ایران و طرح های جامع استانی)
ج) برنامه ریزی کوتاه مدت : ۱ تا ۲ سال
۲-۱۳-۲- انواع برنامه ریزی از نظر وسعت اجرا
الف) برنامه ریزی جامع ( طرح های گردشگری تهیه شده در ایران )
ب) برنامه ریزی غیر جامع ( طرح های تفصیلی توسعه گردشگری شهرها)
۲-۱۳-۳- انواع برنامه ریزی از نظر هدف
الف) برنامه ریزی توسعه
ب) برنامه ریزی اقتصادی
ج) برنامه ریزی کالبدی
د) برنامه ریزی ارشادی و اجباری
و) برنامه ریزی اختصاصی
۲-۱۳-۴- انواع برنامه ریزی از نظر سطوح مکانی
الف) برنامه ریزی ملی ( در سطح کشور) مثال طرح ملی گردشگری ایران
ب) برنامه ریزی منطقه ای ( در سطح استان) مثال طرح جامع گردشگری استان تهران یا استان خراسان رضوی و ….
ج) برنامه ریزی ناحیه ای ( در سطح شهرستان) مثال طرح جامع توسعه گردشگری شهرستان نیشابور
د) برنامه ریزی شهری ( در سطح شهر)
و) برنامه ریزی روستایی ( در سطح دهستان و روستا) مثال طرح های گردشگری روستاهای گردشگری کشور
ه) برنامه ریزی در سطح نقطه و سایت، مثال طرح های جامع مناطق نمونه گردشگری کشور و یا سایت های توریستی و تفریحی
۲-۱۳-۵- انواع دیگر
ـ طرح های مکانیابی
ـ طرح های امکانسنجی
ـ طرح های توجیهی
ـ طرح های بازاریابی
منبع : (جواهری ، ۱۳۸۷، ص ۱۴)
۲-۱۴- رویکرد های برنامه ریزی گردشگری
یکی از موضوعات مهم در برنامه ریزی گردشگری، شناخت رویکرد ها می باشد. در این قسمت به توضیح مهمترین این رویکردها پرداخته می شود.
۲-۱۴-۱- رویکرد سیستمی
یک مفهوم اساسی در برنامه ریزی گردشگری آن است که گردشگری را باید ب صورت سیستمی مرکب از عوامل عرضه و تقاضا در نظر گرفت که به یکدیگر مرتبط می باشند. عوامل تقاضا شامل بازارهای داخلی و بین المللی گردشگری و ساکنین محلی است که از جاذبه ها، امکانات و خدمات گردشگری استفاده می نمایند. عوامل عرضه گردشگری نیز شامل جاذبه ها و فعالیت ها اعم از جاذبه های فرهنگی و طبیعی و جاذبه های خاص، واحدهای اقامتی و سایر امکانات و خدمات گردشگری نظیر دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی، رستوران ها، مراکز خرید، مراکز اطلاع رسانی، خدمات بانکی و ارزی، خدمات بهداشتی و خدمات پستی، حمل و نقل و سایر زیر ساخت ها مانند تامین آب، تامین برق، سیستم دفع زباله و فاضلاب و ارتباطات راه دور و عناصر سازمانی مشتمل بر ساختارهای سازمانی موسسات بخش گردشگری، برنامه ها و موسسات آموزشی، قوانین و مقررات مرتبط با گردشگری، سیاست های سرمایه گذاری و راهبردها و برنامه های بازاریابی می شود.
در برنامه ریزی گردشگری، درست همانند یک سیستم، توسعه عوامل از جمله عوامل عرضه و تقاضا و عناصر فیزیکی و سازمانی باید به صورت منسجم در نظر گرفته شود. اگر سیستم به صورتی منسجم ضمن توسعه هماهنگ کلیه اجزاء برنامه ریزی شود، آنگاه بسیار اثربخش تر عمل خواهد کرد و منافع مطلوب را حاصل خواهد کرد.
۲-۱۴-۲- رویکرد توسعه پایدار
روش توسعه پایدار مستلزم این است که منابع طبیعی و فرهنگی و سایر منابع جهانگردی برای استفاده دائم در آینده حفظ گردند، درهمین حال که منافعی را برای جامعه امروز داشته باشد.

بر اساس مفاهیم این رویکرد، بایستی تمامی ابعاد و متغیرهای درون زا و برون زا در جریان توسعه مداخله داده شده و از محیط طبیعی ـ انسانی به نحوی بهره برداری شود که به نابودی، تخریب و آسیب بدان ها منجر نشود. در این الگو، ارتباط انسان با محیط طبیعی ـ اجتماعی ـ انسانی، ارتباطی ارگانیک، دینامیک و پویا است. مداخلات مخرب صورت نمی گیرد و از تمامی منابع موجود نیز در چارچوب مفاهیم و شاخص های پایداری بهره برداری می شود. هر دو گروه جامعه میزبان و میهمان از تعاملات فی مابین منتفع شده و مطلوبیت نهایی حاصل خواهد شد.
۲-۱۴-۳- رویکرد برنامه ریزی جامع
برنامه ریزی جامع بلند مدت متضمن تعیین اهداف و مقاصد و الگوهای ترجیحی آینده است. سیاست های برنامه های توسعه گردشگری باید برای دوره های نسبتاً بلند مدت(معمولا بین۱۰تا۱۵ و گاه ۲۰ساله) و برمبنای قابلیت پیش بینی رویدادهای آتی در منطقه و کشور تهیه گردد. این دوره های زمانی ممکن است طولانی بنظر برسند ولی اجرای سیاست های اساسی و طرح های ساختار معمولا به زمانی این چنین نیازمند است. حتی توسعه و گسترش طرح های خاص نظیر گردشگاه های عمده و پارک های ملی برای مقاصد توریستی نیز می تواند مستلزم صرف زمان طولانی باشد.
۲-۱۴-۴- رویکرد راهبردی
یک رویکرد به برنامه ریزی جهانگردی که اخیرً توجه خبرگان برنامه ریزی جهانگردی را جلب کرده، برنامه ریزی راهبردی است. در حالیکه نتایج کار یک برنامه راهبردی و یک برنامه فراگیر بلند مدت ممکن است بسیار مشابه باشند، اما برنامه راهبردی به جهت انطباق با شرایط بحرانی کمی متفاوت است. برنامه ریزی راهبردی نوعاً بیشتر جنبه عملیاتی دارد و رویدادهای خلاف انتظار را مطمح نظر قرار می دهد.برنامه ریزی راهبردی فی النفسه شیوه ای است که از جامعیت کمتری برخوردار می باشد. توجه و تمرکز بر موضوعات مقطعی سبب می شود تا برنامه ریزی راهبردی از دستیابی به اهداف بلند مدتی همچون توسعه پایدار منحرف گردد اما اگر برنامه ریزی راهبردی در چارچوب سیاست و برنامه ریزی منسجم بلند مدت بکار برده شود آنگاه می تواند شیوه بسیار مناسبی باشد.
۲-۱۴-۵- رویکرد مشارکت مردم در برنامه ریزی ( رویکرد اجتماعی)
از آنجا که گردشگری برای منفعت مردم انجام می گیرد باید آنها را در فرایند برنامه ریزی مشارکت داد. یکی از روش های مشارکت مردم تشکیل کمیته راهبردی می باشد این کمیته، راهبردهایی را به تیم برنامه ریزی ارائه می دهد و گزارشات، سیاست ها و برنامه های پیشنهادی آنها را بررسی می نماید. این کمیته عموما متشکل از سازمان های دولتی مرتبط با گردشگری، بخش خصوصی و سازمان های محلی، مذهبی و سایر سازمان های مرتبط می باشد. شیوه مرسوم دیگر برگزاری همایش پس از تکمیل برنامه می باشد. این گردهم آیی، موجب آگاهی عموم مردم درباره اهمیت توسعه کنترل شده گردشگری و سیاست های طرح می شود.( شاهد ، ۱۳۸۸ ، ص ۳۶)
۲-۱۵- برنامه ریزی گردشگری
- برنامه ریزی گردشگری از نظر گتس (GETS ) :
توریسم فرآیندی است براساس تحقیق وارزیابی ومبتنی برجستجوی شرایط بهینه در ایجاد روابط بین توریسم ،رفاه وحفظ محیط زیست.