httpmosavabaat.moe.org.ir
استان سیستان و بلوچستان
WWW.googlecomimgres12121
شهرستان خاش
۲-۱- پیشینه محل تحقیق
-۱-۲موقعیت جغرافیایی:
-کشور ایران در جنوب غربی قاره آسیا ودر منطقه خاور میانه با مساحتی حدود۱۹۵/۶۴۸/۱ کیلو متر مربع وجعمیتی بیش از هفتادوپنج میلیون نفر واقع شده است .
استان سیستان وبلوچستان در جنوب شرق ایران باوسعتی حدود۱۸۷۵۰۲ کیلو متر مربع ودر مختصات جغرافیایی ۲۵ درجه و۳ دقیقه تا ۳۱ درجه و۲۸ دقیقه عرض شمالی و۵۸ درجه و۴۷ دقیقه تا۶۳ درجه و۱۹ دقیقه طول شرقی واقع شده است این استان پهناور در سمت شرق با کشور پاکستان ۹۰۰ کیلو متر وبا کشور افغانستان ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد در قسمت جنوب با دریای عمان به طول تقریبی ۲۷۰ کیلومتر مرز آبی دارد ودر قسمت غرب بااستان کرمان به طول ۵۸۰ کیلومتروبا استان هرمزگان به طول ۱۶۵ کیلومتر همجوار است.
۲-۲- ویژگیهای جمعیتی استان:
- برای اساس سرشماری سال ۱۳۷۵ جمعیت استان ۵۷۹/۷۲۲/۱ نفر بود که۱۲/۴۶ درصد در شهرو۷۵/۵۲در روستا سکونت داشتند.(زنده دل.۱۳۷۹.ص۲۵)

براساس آمار۱۳۸۵جمعیت کل استان برابر۰۰۰/۲۱۹/۲نفر می باشد که جمعیت شهرنشین ۳/۴۸درصد آن راتشکیل می دهند این موضوع باتوجه به فرم های کشوری که بطور متوسط جمعیت شهرنشین در کشور را ۸/۶۴درصدنشان می دهدرقم بسیار پایینی می باشد.
براساس سرشماری سال۱۳۹۰جمعیت استان ۲۵۳۴۳۲۷میلیون نفرمی باشد که جمعیت شهر نشین آن۰/۴۹درصد آن راتشکیل می دهد
۲-۳-آب وهوای استان:
استان دارای آب وهوای گرم وخشک وبازمستانهای معتدل می باشد .در تابستانها روزهاگرم وشبها خنک است ودرزمستانها روزها آفتابی وشبها یخبندان واغلب زیر صفردرجه سانتی گراد می رسد.تغییرات درجه حرارت در شبانه روز زیاد ودردامنه نوسان حرارتی زیاد است ورطوبت نسبی هوا کم وبارندگی سالیانه هم بسیار کمتر ازمتوسط بارندگی در سطح کشور است.در سال۱۳۷۹حداکثر دما مربوط به شهرستان ایرانشهر با۶/۴۸درجه سانتی گراد وحداقل مطلق دما مربوط به شهرستان زاهدان با۸/۱۰-درجه سانتی گراد بوده است.متوسط بارندگی سالیانه استان طی۱۵ساله ۶۵تا۷۹ حدود۸/۱۰۸میلی متر بوده است(طوقی حمید ،جامعه نوین بلوچستان –انتشارات صدیقی زاهدان۱۳۷۵ )
۲-۴- صنایع دستی
سوزن دوزی
بدون تردید سوزندوزی بلوچ را باید در زمره یکی از اصیل ترین و جالب ترین رشته های صنایع دستی کشور به حساب آورد که آوازه شهرتش به فرسنگها دورتر از این خاک نیز رسیده و مردم بسیاری از نقاط مختلف جهان، بلوچستان را به پشتوانه آن می شناسند. هنر ظریف و پر سابقه ای که هیچکس به درستی نمی داند از چه زمانی در ایران شروع شده است. آنچه مسلم است تقریباً تمامی زنان و دختران بلوچ که در فاصله ۴۰تا۵۰سال دست اندر کار آن به حساب می آیند. در زندگی ساده و به دور از تجمل زنان بلوچ، شاید مهمترین وسیله تزئین لباس همین سوزن دوزی است. اگر از آنان بپرسید از چه زمانی پیراهن خود را سوزن دوزی می کنند، آن را وصیت پدران خود می دانند و مانند هر هنر قومی نمی توانند منشأ آنرا تعیین کنند. سوزندوزان بلوچ با نقش گل ها و بوته ها و ترکیب رنگ ها، طبیعت رنگین و زیبایی آفریده و جهانی ساخته اند که در اندیشه و خیالشان شکل می گرفته است. طبیعت را آن چنان که دوست داشته و می خواسته اند ترسیم کرده اند، نه به آن شیوه و شمایلی که وجود دارد. پیراهن بلوچ با چهار قطعه تزئین یافته است که عبارتست از یک قطعه پیش سینه، دو قطعه سرآستین و قطعه دیگر که در زیر پیش سینه به طور عمودی تا پایین پیراهن دوخته می شود و جیب یا در اصطلاح محلی گوپتان نامیده می شود
سوزندوزی بلوچ به صورت پیش سینه، جیب، سرآستین، پادامنی، سجاده، نوار، کراوات، کمربند، کوسن، دستمال، رومیزی، پرده، سفره، اشارپ و پارچه کلهمک آباژور ارائه می شود. از طرحهای اصیل مورد استفاده در سوزندوزی بلوچ می توان از طرحهای گل سرخ، چشم ماهی و مروارید نام برد. پریوار دوزی و توردوزی نیز از دیگر انواع رودوزیهای بلوچستان است .
سکه دوزی:
تنها مورد دیگر تزئین منازل بلوچ و خانواده های بلوچ پس از سوزن دوزی، سکه دوزی بلوچ است. سکه دوزی را یا به دیوار می آویزند و یا جهت تزیین روی رختخواب می اندازند و یا در عروسی ها به گردن شتر می آویزند. به جهت وجوه اشتراک فراوانی که بین اهالی بلوچستان ایران با اقوام ساکن در کشورهای مجاور منطقه از نظر قومی، نژاد، زبان و فرهنگ وجود دارد، مشابهت هایی هم در هنرهای دستی ساکنین این مناطق وجود دارد که امری کاملاً طبیعی است. بهمین دلیل تشابهاتی بین سکه دوزی بلوچ ایران با محصولات هند و پاکستان وجود دارد.
سفالگری:
سفال کلپورگان سراوان و سفال کوه میتیک سرباز کلپورگان مرکز تولید نوعی سفال در بلوچستان است که در ۳۰ کیلومتری شهرستان سراوان واقع شده و نوع خاص سفال کلپورگان در ایران کاملاً مشخص است و شباهتی از نظر تولید و رنگ به سفالهای دیگر مناطق ایران ندارد. سفال کلپورگان توسط زنان بلوچ و به صورت کاملاً ابتدایی تولید می شود. در ساخت سفال، مردان فقط وظیفه حمل خاک از تپه تا محل سفالگری و آماده کردن گل را به عهده دارند و تمامی مراحل ساخت همانطور که گفته شد توسط زنان انجام می گیرد. گل با دست زنان سفال ساز شکل می گیرد و تراش داده می شود و با سیاه قلم تزیین می شود. نقش ها ساده و هندسی است. مصنوعات ساخته شده شامل: دیگ، سینی، کوزه، قلیان، گلدان، لیوان، قوری، مجسمه حیوانات و … است.
زرگری:
زرگری و نقره‌سازی یکی دیگر از هنرهای دستی استان است. در اثر تغییرات زمان و عوامل متعدد دیگر، نقره‌سازی، جای خود را به طلاسازی داده است زرگرهای بلوچ از اقوام و طوایف مشخصی هستند که علاوه بر جواهرسازی، انواع زیورآلات زنان بلوچ را با مهارت تهیه می‌کنند.زنان بلوچ مانند اغلب زنان مردم ایران از زیورهای بومی استفاده می‌کنند. زرگرهای محلی زیورهای طلا و نقره را با نقوش ساده هندسی و نمادین می‌سازند. این زیورها برای زینت سر‌و‌گردن و گوش و بینی و دست و پا استفاده می‌شود. زیورهای بلوچی بیشتر شبیه زینت‌آلات مردم پاکستان و هندوستان است. دلیلش رفت و آمد زیاد بین ساکنین بلوچستان و قسمت غربی شبه قاره هند و پاکستان است.
قالی بافی
. زیراندازهای سیستانی به سه نوع تقسیم می‌شود: ۱ . نوع تاریخی یا کهن که تا آغاز سده چهاردهم هـ.ق بافته می‌شد.۲. نوع میانه که از حدود اواخر قرن سیزدهم هـ.ق بافته شده و هنوز هم رایج است.۳. نوع نو، که هم‌اکنون بافته می‌شود. عمده مواد اولیه توسط روستاییان تهیه شده و از رنگ‌های متنوع استفاده می‌نمایند. نقوش اغلب تجریدی و به صورت هندسی، مرغی، انسانی یا طرح و بافت کلی مددخانی، بهلوری، خشتی، سلیمانی و گلدانی است. در حال حاضر فرش سیستان به دلیل نوع طرح، رنگ، نقش، ابعاد، دوام علاوه در بازارهای داخلی و بازارهای خارجی فروش دارد. سیستان به لحاظ ارتباط گسترده فرهنگی و هنری با بلوچستان، عشایر خراسان، ترکمنستان، در زمینه نقش و رنگ و ابعاد قالی‌های خود با این مناطق وجوه اشتراک فراوان دارد.
۲-۵- موسیقی سنتی استان
سازهای مختص این استان عبارتند از دونلی و قیچک و دهل و سوروز و تمبورگ وبنجو(سایت ویکی پدیا)
۲-۶- شهرستان خاش
شهرستان خاش با وسعتی معادل ۲۳۱۰۵ کیلومتر مربع در بخش شمالی بلوچستان واقع گردیده و یکی از شهرستان های پهناور سیستان و بلوچستان را تشکیل می دهد. این شهرستان از شمال و شمال غرب به شهرستان زاهدان از سمت شمال شرقی به کشور پاکستان از جنوب و جنوب شرقی به شهرستان سراوان و بالاخره از جنوب و غرب به شهرستان ایرانشهر محدود گردیده است.این شهرستان بر اساس آخرین تقسیمات مصوب کشوری مشتمل بر ۳ بخش و ۱۱ دهستان می باشد؛ شهرستان خاش در حاضر از دونقطه ی شهری بر خوردار است.