۲۴

عوامل فرهنگ سازمانی

۲۵-۷۵

۳۳

در پرسشنامه تحقیق حاضر برای اندازه گیری نگرش ها از طیف پنج گزینه ای لیکرت به صورت زیر استفاده شده است:

شکل کلی : خیلی کم – کم – متوسط – زیاد – بسیار زیاد
امتیاز بندی : ۱ ۲ ۳ ۴ ۵
پرسشنامه تحقیق دارای دو بخش اصلی است:
بخش ۱- در سؤالات جمعیت شناسی سعی شده است که اطلاعات کلی و جمعیت شناختی در رابطه با پاسخ دهندگان جمع آوری گردد این بخش شامل ۵ سؤال می باشد: جنسیت ،گروه سنی، میزان تحصیلات، تخصص و میزان سابقه کار .
بخش۲- مربوط به سوالات پرسشنامه و بدنه اصلی پرسشنامه است. این بخش به دو قسمت اصلی تقسیم گردیده که یک بخش مربوط به عوامل مدیریت دانش و بخش دوم مربوط به عوامل فرهنگ سازمانی می‌باشد.
در مورد سنجش عوامل فرهنگ سازمانی از سوالات استاندارد مدل ساروس گری و در مورد سنجش مدیریت دانش از پرسش نامه استاندارد لاوسون که پایایی و روایی آن تایید شده، استفاده شده است.
جامعه آماری ( N)
جامعه آماری به عنوان مجموعه ای از جمعیتی که پژوهش‌گر مایل است که تحقیق خود را روی آن‌ها اجرا و نتایج تحقیق خود را نیز به آنها تعمیم دهد، تعریف شده است. در این پژوهش جامعه هدف اداره کل گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) است. اما جامعه آماری تحقیق حاضر عبارت از صاحب نظران رسمی اداره مذکور می‌باشد که تعداد آنها ۳۱۷ نفر است و بررسی این جامعه بهتر می‌تواند فرهنگ سازمانی و تاثیر ان بر مدیریت دانش سازمان مذکور را نمایان سازد. از صفات و ویژگی‌های مشترک این جامعه آماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
از کارکنان کمرک بودن.
مرتبط بودن شغل و مسئولیت با امور مالی.
قلمرو مکانی : اداره کل گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره).
قلمرو زمانی : بازه زمانی توزیع پرسش‌نامه تا جمع آوری آن.
نمونه آماری ( n)
جهت انتخاب نمونه آماری از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده گردید. در این نمونه‌گیری به هر یک از افراد جامعه احتمال مساوی داده می‌شود تا در نمونه انتخاب شوند. برای تعیین تعداد نمونه با توجه به شرایط تحقیق از فرمول نسبت موفقیت استفاده کرده ایم :

که در آن :
Z = مقدار متغیر نرمال استاندارد شده در واحد متناظر با سطح اطمینان (۱- α )
P = برآورد نسبت صفت مورد مطالعه در سطح جامعه
= qبرآورد نسبت عدم رویت نسبت صفت در سطح جامعه
N = حجم جامعه
آلفا برابر با ۰.۰۵ در نظر گرفته شده است. میزان دقت یا e را ۰.۰۵ در نظر گرفته است که می‌تواند بین ۰.۰۱ تا ۰.۱ متغیر باشد (بازرگان، ۱۳۸۳). همچنین مقدار N برابر با ۳۱۷ می‌باشد و سطح اطمینان را ۹۵ درصد در نظر گرفته ایم و با بالاترین درصد احتمال ۵/۰p = محاسبه را انجام می دهیم . با توجه به این مقادیر ، حجم نمونه ۱۷۴ خواهد بود که در این تحقیق ما مورد استفاده قرار داده ایم.
روش آزمون تحقیق
به طور کلی روش‌های تحلیل داده‌ها دریک تحقیق به دو دسته روش‌های آماری توصیفی و روش‌های آماری استنباطی تقسیم می‌شوند.
آمار توصیفی عبارت است از یک مجموعه از مفاهیم و روش‌های بکار گرفته شده جهت سازمان دادن، خلاصه کردن، تهیه جدول، رسم نمودار و توصیف داده‌های جمع‌ آوری شده. به عبارت دیگر آمار توصیفی چکیده و تصاویری از داده‌های مورد مشاهده را با کمک ارقام و نمودارها ارائه می‌دهد. (خاکی، ۱۳۸۴: ۲۸۵).
در آمار استنباطی همواره محقق با جریان نمونه‌گیری و انتخاب یک گروه کوچک و موسوم به نمونه از یک گروه بزرگ موسوم به جامعه آماری یا جمعیت اصلی کار دارد. پژوهش‌گر بوسیله داده‌ها و اطلاعات حاصله از نمونه به برآورد و پیشگویی ویژگی‌های جمعیت مورد مطالعه می‌پردازد. هدف از تحلیل استنباطی تعمیم نتایج حاصله از مشاهدات محقق در نمونه انتخابی خود به جای جمعیت اصلی می‌باشد. (خاکی، ۱۳۸۴: ۲۹۹).
در انجام این تحقیق از آمار توصیفی و تحلیل آمار استنباطی مانند آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده خواهد شد.
نحوه بررسی روایی و پایایی ابزار تحقیق
کیفیت ابزار تحقیق با دو معیار روایی^[۸۴] و پایایی^[۸۵] سنجیده می‌شود. پس از تدوین طرح مقدماتی پرسش‌نامه تلاش گردید تا میزان روایی و پایایی پرسش‌نامه تعیین شود.
اعتبار (روایی) پرسشنامه
مفهوم اعتبار به این پرسش پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی‌توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت.
الف - روایی محتوا : نمونه سوال یا ابزار مورد استفاده در یک تحقیق تا چه حد معرف کل جامعه سوال‌های احتمالی است که می توان از محتوا یا موضوع مورد نظر تهیه کرد. هرچه آزمون از این لحاظ بهتر باشد، دارای روایی بیشتری است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوال های تشکیل دهنده ابزار اندازه گیری، معرف قسمت های محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازه گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولا تًوسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می شود. اعتبار محتوای این پرسش‌نامه با توجه به اینکه از پرسش‌نامه‌های استاندارد استفاده شده است قبلا توسط صاحب‌نظران مورد تایید قرار گرفته شده است.
ب- روایی صوری: سوالات پرسشنامه تا چه حد در ظاهر شبیه به موضوعی هستند که برای اندازه گیری آن تهیه شده اند؛ در این تحقیق سعی گردید در راستای رعایت روایی صوری، در ابزار تحقیق از نظر اساتید محترم، مدیران و کارشناسان استفاده گردد.
پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه
قابلیت اعتماد یا پایایی یکی از ویژگی‌های فنی ابزار اندازه گیری است. مفهوم یاد شده به این معنی است که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد.
دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر(عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است. ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که، تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی را می سنجد.اگر یک وسیله اندازه گیری در یک فاصله زمانی کوتاه، چندین بار مورد استفاده قرار گیرد و نتایج حاصل نزدیک به هم باشند، پایایی وجود دارد. در صورتی‌که ابزار تحقیقی دارای پایایی نباشد، روایی نیز نخواهد داشت ولی عکس آن درست نیست. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه‌گیری، شیوه های مختلفی به کار برده می‌شود ، که یکی از آن‌ها روش آلفای کرونباخ می‌باشد که در این تحقیق، از این روش استفاده شده است. (سکاران، ۱۳۸۳، ۲۹۷).
پایایی پرسشنامه تحقیق
پس از تدوین طرح مقدماتی پرسش‌نامه تلاش گردید تا میزان روایی و پایایی پرسش‌نامه تعیین شود .در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می کند به کار می‌رود. بدین منظور ابتدا یک نمونه اولیه شامل ۳۰ پرسش‌نامه پیش آزمون گردید و سپس با بهره گرفتن از داده‌های به دست آمده از این پرسشنامه‌ها و به کمک نرم افزار آماری SPSS نسخه ۱۹، میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ برای این ابزار محاسبه شد. ضریب آلفای کرونباخ به طریق زیر محاسبه می‌شود:
که در آن:
n = تعداد سوالهای تست
s  = واریانس سوال i
S  = واریانس کل تست