۴

گیل و همکاران(۲۰۰۷)

ارزش ویژه

۴-۱۲-۱۹-۲۷

۴

گیل و همکاران(۲۰۰۷)

۳-۶٫ روایی پرسشنامه

اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیری های نامناسب و ناکافی می تواند پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد (خاکی، ۱۳۷۸).چون در این تحقیق بهترین ابزار جمع آوری اطلاعات و اندازه گیری متغیرها پرسشنامه است، روایی پرسشنامه از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. روایی تحقیق میزان سازگاری پرسشنامه را با اهداف نشان می دهد. مساله روایی محتوا (پرسشنامه) این است که آیا پرسش ها جنبه مهمی از هدف تحقیق را اندازه گیری می کنند یا خیر (جان بست، ۱۳۷۲).
در تحقیق حاضر اقداماتی برای افزایش میزان روایی پرسشنامه انجام شد که خلاصه آن ها به شرح زیر است:

- ابتدا مطالعات زیادی از طریق مطالعه کتاب ها، پایان نامه ها و مقالات به عمل آمد تا بطور کامل مفاهیم و متغیرهای مهم مورد استفاده در تحقیق و چگونگی اندازه گیری آن ها روشن گردد تا بتوانیم سوالات مناسبی برای بررسی فرضیات طراحی نماییم.
- بعد از طراحی سوالات برای اندازه گیری هر متغیر، پرسشنامه ابتدایی در اختیار اساتید راهنما قرار گرفت تا اصلاح و تایید شود.
- در نهایت پرسشنامه نهایی طراحی و توزیع گردید.

۳-۷٫ پایایی پرسشنامه

هدف و منظور از پایایی و ثبات پرسشنامه این است که چنانچه این تحقیق توسط فرد دیگری یا توسط همان محقق در زمان و مکان های مختلف دوباره انجام شود به نتایج مشابهی دست یابد. به عبارت دیگر پایایی یا اعتبار که به دقت و اعتماد پذیری نیز تعبیر می شود، معین می کند یک ابزار اندازه گیری تا چه حد میزان سازگاری مفهوم مورد نظر را اندازه می گیرد. پایایی و یا اعتبار با پایداری و سازگاری اندازه گیری سروکار دارد (سکاران، ۱۳۸۱).
در این تحقیق قبل از توزیع نهایی پرسشنامه تعداد ۳۰ نفر از مشتریان به طور تصادفی انتخاب شدند و سپس پرسشنامه ها در اختیار آنها قرار گرفت. بعد از جمع آوری پرسشنامه، ضریب آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از نرم افزار ۱۸ SPSS برای آنان محاسبه گردید. در نهایت در جدول زیر نیز ضرایب آلفای کرونباخ هر یک از متغیرها با توجه به کل داده ها آورده شده است.

جدول ۳-۲: ضریب آلفای کرونباخ هر یک از متغیرها

متغیرهای مورد بررسی

تعداد آیتم

آلفای کرونباخ

نظرات مثبت خانواده درباره برند

۴

۸۶/۰

ارتباطات دهان به دهان الکترونیکی

۴

۷۶/۰

آگاهی

۴

۷۱/۰

تداعی

۵

۷۵/۰

ابعاد ساختاری
ابعاد محتوایی
میزان پیچیدگی
تکنالوژی
اندازه سازمان
افزایش میزان اشتراک زنان در خدمات ملکی
عوامل رفتاری
عوامل زمینه ای
درون سازمانی
برون سازمانی
میزان برانگیختگی
قوانین
باور زنان نسبت به کار در بیرون از منزل
رفتار
شرایط امنیتی
میزان حمایت خانواده‌ها از اشتغال زنان
احساس رضایت فرد فردی
شرایط فرهنگی
باور غالب مردان نسبت به کار بیرون از منزل زنان
اخلاق اداری
وضعیت سیاسی
تأثیر فرهنگ سنتی
اعتماد به نفس
سطح دانش
آزادی
نوع شغل
تجرد یا تأهل
چارت۲- ۱ چارچوب نظری تحقیق
پدیده خشونت علیه زنان
عضویت در گروه
ساختار سازمانی از جمله عواملی است که نوعیت آن می‌تواند تأثیر به سزایی در اشتراک زنان داشته باشد به گونه‌ای که بستگی به نوع ساختار سازمانی دارد، اینکه خدماتی باشد یا تولیدی، از لحاظ شیوه کنترولی ارگانیکی باشد یا میکانیکی و از لحاظ سیستم ساختار سازمانی چگونگی ویژگی‌های ابعاد محتوایی و ابعاد ساختاری سازمان که یک سازمان از آن تشکیل شده، می‌باشد. عوامل زمینه‌ای نیز مواردی را مورد بحث قرار می‌دهد که زمینه و چگونگی این اشتراک را در ادارات دولتی بخصوص در خدمات ملکی برای زنان فراهم می‌آورد که شامل مواردی از قبیل؛ (قوانین،‌ شرایط امنیتی جامعه و سازمان، فرهنگ جامعه و سازمانی، سیاست‌های داخل و بیرون سازمانی، دانش و سطح ظرفیت زنان و میزان توقعات کاری اداره از زنان، وضعیت تأهل و یا تجرد زنان و وضعیت اقتصادی شاغل) می‌باشد.

از جمله عوامل دیگری که در این عرصه می‌تواند تأثیر گذار باشد، عوامل رفتاری است که بستگی به نوع رفتاری که از طرف اداره یا از طرف جامعه و خانواده با زنان شاغل صورت می‌گیرد دارد،‌ که این رفتارها در این تحقیق زیر مجموعه دو دسته رفتار درون سازمانی و رفتار برون سازمانی مطالعه می‌شوند، رفتار درون سازمانی مورد مطالعه در این تحقیق نیز شامل (سطح و میزان برانگیخته شدن، رفتار،‌ نوع شغل، احساس رضایت در فرد، رضایت شغلی، خلاقیت، عضویت در گروه، اخلاق اداری، اعتماد به نفس) شده و در تقسیم بندی دوم رفتار برون سازمانی شامل (باورهای زنان نسبت به کار در ادارت بخصوص در خدمات ملکی، حمایت خانواده‌ها از اشتغال زنان، باور غالب مردان نسبت به زنان و اشتغال آنها، تأثیر فرهنگ سنتی، آزادی و خشونت علیه زنان در این امر) می‌باشند. و به طور کل این ها همه عوامل تأثیر گذار بر مشارکت زنان در خدمات ملکی می‌باشند که در میزان تحقق هدف نهایی یعنی افزایش میزان مشارکت زنان در خدمات ملکی تا سال ۲۰۲۰ به ۳۰% تأثیر گذار خواهد بود. که در ادامه به هر سه مورد به گونه مفصل پرداخته خواهد شد.
۲-۲ عوامل ساختاری
عوامل زیادی در سازمان و ساختارش وجود دارد که می‌توانند هر کدام به نحوی در اشتراک و حضور زنان در ادارات خدمات ملکی تأثیر گذار باشد. تعاریف مختلفی از ساختار سازمان نیز وجود دارد از جمله فردریکسن (۱۹۹۲) ساختار، توزیع قدرت در سازمان را نشان می‌دهد و صرفاً یک سازکار هماهنگی نیست، بلکه فرایندهای سازمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.^[۴۷] در حقیقت در ساختار سازمانی به چگونگی تجزیه کلان یک سازمان و ترکیب مدیریت اساسی در کل پرداخته می‌شود و می‌توان آن را به عنوان نظم یا نظام بخش‌های سازمانی تلقی کرد.^[۴۸] و اما ساختار سازمانی نیز دارای ابعاد محتوایی و ساختاری می‌باشد که این ابعاد یکی بالای دیگر تأثیر گذار می‌باشند. طور مثال؛ ابعاد محتوایی (اندازه، نوع تکنالوژی، محیط و هدف‌ها و استراتیژی سازمانی)، که موقف سازمان را معرفی نموده و ابعاد ساختاری که ویژگی‌های درونی یک سازمان را معرفی می‌کند و عبارت از (رسمیت،‌ تخصص،‌ داشتن استندارد، سلسله مراتب اختیار، پیچیدگی، تمرکز،‌ حرفه‌ای بودن، نسبت‌های پرسونلی) می‌باشد و مبنایی را تشکیل می‌دهد که طبق آن می‌توان سازمان‌ها را اندازه‌گیری و با هم مقایسه کرد.^[۴۹] همچنین در یک سازمان متغیرهای محتوایی تعیین کننده نوع ساختار از نظر میکانیکی و ارگانیکی نیز می‌باشد. اکثر نظریه پردازان سازمانی در ابعاد ساختاری به سه عامل (پیچیدگی، تمرکز و رسمیت) اتفاق نظر دارند. و ابعاد محتوایی معرف جایگاه سازمان هستند که بر ابعاد ساختاری (پیچیدگی، رسمیت و تمرکز) تأثیر گذار است.^[۵۰] که در این تحقیق نیز زیر مجموعه ابعاد ساختاری به بررسی سه بعد^[۵۱] ساختاری که اکثر نظریه پردازان به آن اتفاق نظر دارند پرداخته خواهد شد.
در یک سازمان میزان پیچیدگی، رسمی بودن امور و تمرکز در بخش‌های مختلف متفاوت می‌باشد، که این تمرکز در بخش‌های مختلف متفاوت بوده و به طور کلی ساختار سازمانی نقش‌ها و وظایف اصلی از جمله (اهداف سازمان تأمین گردد، قدرت افراد مختلف در سازمان مشخص و رویه‌ها مقرر گردد، حوزه یا محدوده اعمال قدرت را معین سازد) را عهده‌دار است.^[۵۲] یعنی ساختار سازمان تصریح می‌کند که وظایف چگونه تخصیص داده شوند، چه کسی به چه شخصی گزارش دهد و سازکارهای هماهنگی رسمی و نیز الگوهای تعاملی سازمانی که باید رعایت شوند، کدامند.^[۵۳] بنابراین ساختار یکی از اجزای سازمان است و از عناصر پیچیدگی، رسمیت و تمرکز تشکیل شده است. پیچیدگی نشان دهنده حدود تفکیک در درون سازمان، میزان تخصص گرایی، تقسیم کار و تعداد سطوح در سلسله مراتب سازمان است. رسمیت به قوانین، مقررات و رویه‌هایی اشاره دارد که به رفتار کارکنان جهت می‌دهد و تمرکز هم به کانون تصمیم گیری در سازمان بر می‌گردد که سازمان‌ها از این جهت دو دسته‌اند: متمرکز و نامتمرکز و آنچه در این میان اهمیت فراوان دارد، پی بردن به این نکته است که همراه با پیچیدگی و رسمیت، سازمان ممکن است به تمرکز یا عدم تمرکز روی آورد.^[۵۴]
۲-۲-۱ پیچیدگی
پیچیدگی به میزان تفکیکی اشاره می‌کند که در سازمان وجود دارد و به سه دسته [عمودی، افقی و جغرافیایی تقسیم می‌شود]. ریچارد دفت نیز پیچیدگی را تعداد کارها یا سیستم‌های فرعی که در درون یک سازمان وجود دارد، می‌داند. به عقیده وی پیچیدگی را می‌توان از سه بعد مورد مطالعه قرار داد: (عمودی، افقی و فضایی)، منظور از عمودی تعداد سطوحی است که در سلسله مراتب اختیارات قرار دارد. از نظر افقی، به تعداد عنوان شغلی و واحدهایی که به طور افقی در سراسر سازمان وجود دارد، گفته می‌شود. پیچیدگی از نگاه فضایی به محل‌ها و مناطق جغرافیایی گفته می‌شود.^[۵۵] تفکیک عمودی که به عمق یا ارتفاع سلسله مراتب سازمانی نظر دارد،^[۵۶] به عباره دیگر هر قدر فاصله میان بالاترین و پایین‌ترین رده مسؤولان سازمان، بیشتر باشد، سازمان پیچیده‌تر خواهد بود،^[۵۷]
وقتی حرفه‌های متعدد در سازمان وجود دارند که به دانش تخصصی و مهارت علمی نیاز دارند، سازمان از پیچیدگی بیشتری برخوردار است، زیرا موقعیت‌های شغلی متفاوت افراد، ارتباط را کند کرده و مدیریت را در خصوص هماهنگی بین فعالیت‌های آنها، با مشکل مواجه می‌کند. با افزایش سطوح سلسله مراتب سازمانی، تفکیک عمودی سازمان افزایش یافته و پیچیدگی سازمانی بیشتر می‌شود، سطوح بیشتر بین مدیریت عالی و عملیاتی سازمان عاملی است بالقوه، جهت مخدوش ساختن ارتباطات که هماهنگی بین بخش‌های پرسونلی مدیریت و نظارت بر فعالیت‌های عملیاتی توسط مدیریت عالی را دشوار می‌سازد.^[۵۸] تفکیک افقی که به میزان حد تفکیک بین واحدهای سازمان بر اساس موقعیت اعضای سازمان را نشان می‌دهد،^[۵۹] [یعنی] هر قدر تعداد مشاغل یا وظایف در یک سازمان، متفاوت و متنوع باشد، سازمان از نظر افقی پیچیدگی بیشتری خواهد داشت، زیرا تخصص‌ها و کارکردهای گوناگون موجب می‌شود که اعضای سازمان نتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و از نظر مدیریت نیز، هماهنگ کردن فعالیت‌ها نیز مشکل می‌شود.^[۶۰] تفکیک جغرافیایی به میزان پراکندگی واحدها، امکانات و نیروی انسانی از لحاظ جغرافیایی اشاره دارد.^[۶۱] و هر قدر پراکندگی جغرافیایی یک سازمان بیشتر باشد، پیچیدگی آن نیز بیشتر خواهد بود.^[۶۲] به عبارت دیگر تفکیک بر اساس مناطق جغرافیایی که به میزان پراکندگی ادارات، کارخانجات و افراد سازمان بر اساس مناطق جغرافیایی را نشان می‌دهد. مفهوم تفکیک بر اساس مناطق جغرافیایی، با تفکیک عمودی نیز به کار می‌آید. در حالی که ساختارهای بلند نسبت به ساختارهای تخت دارای پیچیدگی بیشتری هستند، یک سازمان دارای ساختار بلند که از لحاظ جغرافیایی، سطوح اختیارات آن پراکنده است نسبت به سازمانی که کلیه اختیارات آن در مدیریت متمرکز است، خیلی پیچیده‌تر است. نهایتاً اینکه در بحث تفکیک بر اساس مناطق جغرافیایی، سومین عنصر در تعریف پیچیدگی سازمان است که نشان می‌دهد، اگر چه تفکیک عمودی و افقی، واحدهای سازمانی را از هم پراکنده‌تر ساخته، ولی جدایی واحدها از لحاظ فیزیکی نیز می‌تواند این پیچیدگی را افزایش دهد.^[۶۳]
۲-۲-۲ رسمیت
گفته شد رسمیت به میزان یا حدی که مشاغل سازمانی استندارد شده‌اند، اشاره می‌کند. اگر شغلی از میزان رسمیت بالایی برخوردار باشد، شاغل برای انجام دادن فعالیت‌های مربوط به آن شغل و اینکه چه موقعی و چگونه انجام شود، از حداقل آزادی عمل برخوردار است.^[۶۴] همچنان ریچارد دفت نیز رسمیت را چنین تعریف می‌کند اسناد و مدارک موجود در سازمان است که رسمیت سازمان را نشان می‌دهد. در اسناد؛ روش‌ها، شرح وظایف، مقررات و خط مشی‌هایی را که سازمان باید رعایت و اجرا نماید، تحریر شده است. این اسناد نوع رفتار و فعالیت‌ها را نشان می‌دهد. معمولاً رسمیت سازمان نظر به تعداد صفحه‌های اسناد موجود در سازمان مشخص می‌شود.^[۶۵]
وقتی رسمیت در سازمان کم است رفتار کارکنان به طور نسبی می‌تواند برنامه ریزی نشده باشد، [از این رو] در چنین موقعیتی افراد در مشاغل خود در به کارگیری نقطه نظرات خود از آزادی عمل بیشتری برخوردارند. و رسمیت زمانی زیاد است که رویه‌های رسمی زیاد باشد و شیوه انجام کار به طور دقیق مشخص شده باشد. ^[۶۶] به عباره دیگر؛ اگر شغلی از میزان رسمیت بالایی برخوردار باشد، متصدی آن برای انجام دادن فعالیت‌های مربوط به آن شغل و اینکه چه موقعیتی و چگونه انجام شود،‌ از حداقل آزادی عمل برخوردار خواهد بود. در چنین وضعیتی، از کارکنان انتظار می‌رود مشکلات یکسان را با روش معینی به کار برند که موجب کسب نتایج از پیش تعیین شده می‌شود.^[۶۷]
۲-۲-۳ تمرکز
به عقیده ریچارد دفت،‌ «نظر به سلسله مراتب اختیارات، تمرکز به آن سطح از اختیارت اطلاق می‌شود که قدرت تصمیم گیری دارد. زمانی که تصمیم‌ها در سطح بالای سازمانی اتخاذ می‌شد، سازمان نامبرده را متمرکز گویند. اگر تصمیم گیری‌ها به سطوح پایین‌تر سازمان تفویض گردد، در این صورت سازمان غیر متمرکز گفته می‌شود».^[۶۸]
تمرکز به سطوحی از سلسله مراتب اختیارات اطلاق می‌شود که می‌تواند تصمیماتی را بگیرند. در سازمان‌های متمرکز، مدیران ارشد و آنان که در رأس سازمان هستند حق تصمیم گیری دارند. در سازمان‌های غیر متمرکز همین تصمیمات در سطوح پایین‌تر گرفته می‌شود. همچنین نتیجه تحقیقات روی سازمان‌های بزرگ نشان می‌دهد که در سازمان‌های بزرگ پدیده عدم تمرکز بیشتر رعایت می‌شود. هرچه مدیران به زیردستان اعتماد بیشتری داشته باشند و آنان را افرادی شایسته بدانند تفویض اختیارات به زیردستان بیشتر خواهد شد و نهایتاً در سازمان، عدم تمرکز ایجاد خواهد شد.^[۶۹]
و در شرایطی که سازمان‌ از سیستم‌های غیر متمرکز استفاده می‌کند، فراگرد تصمیم‌گیری با سرعت بیشتری طی می‌شود [و همچنان] احترام و خودشگوفایی به نحو بهتری ارضاء می‌‌شود.(استونر و ونکل۱۹۸۶)^[۷۰] همچنان هیچ می‌گوید: “هر قدر تعداد بیشتری از اعضای گروه‌ها، در [تصمیم‌گیری] سازمان، مشارکت بیشتری داشته باشند، کارها کمتر متمرکز است.”^[۷۱]
حال در ابعاد ساختاری و محتوایی سازمان‌ها، دو نوع الگوهای کنترول سازمانی به نام‌های میکانیکی و ارگانیکی وجود دارند که در مقام مقایسه با یکدیگر، خصوصیات آنها بیان گردیده‌اند.

پژوهشگران علوم اجتماعی در هر یک از موارد فوق تحقیقات وسیعی بعمل آورده اند تا روشن کنند که چه عوامل رفتاری موجب می گردد که مردم اقدام به خرید نوع خاصی از کالا یا خدمات نموده و از خرید انواع دیگر آن خودداری نمایند. اقتصاددانان، انگیزه مصرف که خود مولد تقاضا می باشد را محور اصلی تحلیل قرار داده و روابط رفتار خریداران را با عوامل معین اقتصادی (مثل درآمد سرانه ، توزیع درآمد، درآمد قابل مصرف افراد و … خصوصیات آنها) مورد بررسی قرار داده اند. روانشناسان مطالعه رفتاری خریداران را در چهارچوب تئوری ها و مفاهیم یادگیری، انگیزه های فردی که زمینه ساز رفتار خریداران می گردد، نفوذ و سلطه نیازهای فردی و آثار آن بر رفتار خریدار، و بالاخره درک یا شناختی که مصرف کننده از نوعی کالا یا خدمات پیدا می کنند، مورد توجه قرار داده اند. جامعه شناسان در تحلیل خود به نفوذ رفتار گروهی بررفتار فرد، آثار رفتار فرد بررفتار گروه، اشاعه افکار در زمینه همه گیر شدن نوعی کالا بین گروه های مختلف اجتماعی، جاافتادن یا جا گرفتن فرهنگ مصرف نوعی کالا یا خدمات در میان اعضاء گروه، توجه داشته اند. اکثر مدل های رفتاری مصرف متداول، به ابعاد اقتصادی – اجتماعی – روانشناسی رفتار مصرف کننده توجه داشته و روابط و ضوابط پیچیده حاکم بر آن را از زوایای مختلف دیدگاه های فوق تشریح نموده اند.( نبی زاده، ۱۳۷۳)

۲-۱۱ رفتار مطلوب خریدار صنعتی :

درک رفتار خریدار صنعتی برای بازاریابان صنعتی بسیار مهم است.فروشندگان صنعتی اغلب از خود می پرسند کجا-کی و چگونه می توانند ارتباط موثری با مشتریان خود برقرار کنند تا بتوانند به موفقیت دست یابند.خریداران صنعتی فرایند تصمیم گیری پیچیده ای دارند.

۱٫خریداران متعهد احتمالا محصولات و خدمات بیشتر در حجم بالاتر از فروشنده می خرند و عملیات خود را بهبود می بخشند.
۲٫خریداران و فروشندگان از فرایند خریدی که به خوبی در آن همکاری می کنند بعضی منافع را به دست می آورند.خریداران متعهد نسبت به آنها که کمتر متعهد هستند نگرش بلند مدت به رابطه داشته و برای ایجاد فرایند کاری سفارش دهی ، تحویل و خدمت رسانی انگیزه دارند که سبب کاهش هزینه ی فروشنده و پرهیز از اختلالات عملیات در طول زمان می شوند.
یک خریدار متعهد احتمالا رویه های خرید همیشگی خود را توسعه داده و توجه ویژه ای به زمانبندی خرید،حجم و نیازمندی های تحویل دارد.این فعالیت ها به فروشنده اجازه می دهد عملیات تولید ، انبارداری، مدیریت،سفارش و حمل را به صورت کارا ایجاد کند.( راکعی اصفهانی و زکلیکی، ۱۳۹۰)

۲-۱۲  رفتار خرید سازمانی: ویژگی‌های اصلی

امروزه سعی می‌شود از نوشته‌هایی که در مورد رفتار خرید مصرف‌کننده وجود دارد به عنوان چارچوبی مرجع برای مطالعه رفتار خرید در سازمان‌ها استفاده شود. هر چند به زودی پی می‌برید که این نظریه‌ها در این خصوص فقط ارزش را محدود می‌سازند. واضح است که بین بازاریابی مصرفی از یک طرف و بازاریابی صنعتی یا شغل به شغل از طرف دیگر، تفاوت‌های عمده‌ای وجود دارد. بازاریابی صنعتی مجبور است با شرکت‌ها، سازمان‌های دولتی یا مؤسساتی معامله کند که به محصول خریداری‌شده برای تغذیه، پشتیبانی و حمایت فرآیندهای اصلی و پشتیبانی خود نیاز دارند. ولی در بازاریابی مصرفی، بازاریاب با افرادی که برای تامین فوری نیازهای خود می‌کوشند مواجه است. جدول ۲-۱ تفاوت‌های عمده بین این دو نوع بازاریابی را خلاصه می‌کند.

جدول ۲-۱  تفاوت‌های عمده بین بازارهای صنعتی و مصرفی

این پایان‌نامه در ۵ فصل تهیه شده است. در فصل اول به بیان کلیات موضوع و اهداف این پایان نامه پرداخته شده است. در فصل دوم،‌ کارهای صورت گرفته و معرفی منطقه‌ای که مطالعه موردی انجام شده، آورده شده است. در فصل سوم روش تحقیق که شامل نمونه برداری و مطالعه و تحقیق بر روی خواص نمونه‌ها و تعیین شرایط بهینه برای کار آورده شده است. در فصل چهارم نیز با توجه به آزمایش‌های انجام شده، نتایج مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند و طراحی تیکنر بر اساس این نتایج انجام شد. در نهایت در فصل پنجم نتایج حاصل از این تحقیق و پیشنهادها ارائه شده است.

فصل دوم:مروری بر تحقیقات گذشته و معرفی منطقه مورد مطالعه
۲-۱- مقدمه
بازیافت آب در کارخانه­های فرآوری غالبا امری اجتناب ناپذیر است. به خصوص در مواردی که کارخانه در منطقه کم آب واقع شده است. کمبود آب از یک سو و طرح­های توسعه مجتمع از سوی دیگر علاوه بر این وضعیت توپوگرافی منطقه و هزینه بالای ساخت سد باطله با حجم وسیع نیاز به بازیابی آب را نمایان می­سازد. با توجه به قرار گرفتن مجتمع سنگ آهن گل­گهر در منطقه خشک و کم آب، برای بازیابی آب بیشتر از تیکنر و جلوگیری از به هدر رفتن آب صنعتی و نیز تسهیل در انتقال مواد و حفظ محیط زیست باید تا حد امکان درصد جامد باطله تر مورد نظر را بالا برد. یکی از روش­هایی که در فرایند آبگیری کارخانه­های فرآوری کانسنگ­های فلزی از جمله کارخانه فرآوری سنگ آهن گل­گهر، کاربرد بهینه دارد، فرایند آبگیری توسط تیکنر­های نرخ بالا و فیلتر می­باشد. در این پروژه با در نظر گرفتن شرایط باطله های خروجی از نظر درصد جامد و تناژ، تیکنر ظرفیت بالایی برای رسیدن به درصد جامد بهینه طراحی خواهد شد.
۲-۲- تحقیقات انجام شده
در سال ۱۳۸۵ کار تحقیقاتی با عنوان بررسی کارآیی تیکنر باطله کارخانه فرآوری سنگ آهن گل‌گهر در قالب پروژه کارشناسی ارشد انجام شد. در این پروژه تحقیقاتی ابتدا پارامترهای عملیاتی تیکنر مطالعه گردید. سپس با توجه به شرایط تیکنر موجود، به کمک روش‌های کو و کلونجر، فیتچ و تالمیج و ویلهلم ونید، طراحی تیکنر انجام شد. تاثیر عوامل موثر بر سرعت ته‌نشینی مانند pH ، نوع فلوکولانت، نرخ مصرف فلوکولانت و کیفیت آماده سازی فلوکولانت مورد بررسی قرار گرفت [۱۴].
در سال ۱۳۸۶ کار تحقیقاتی با عنوان بررسی کارایی تیکنرهای باطله مجتمع مس میدوک و امکان سنجی بهبود کارایی آن در قالب پروژه کارشناسی ارشد انجام شد [۱۵].
در سال ۱۳۹۱ طرحی با عنوان افزایش کارایی تیکنرهای معمول با اصلاح ساختار سازگار با تیکنرهای نسل جدید در مجتمع صنعتی معدنی گل­گهر به منظور افزایش درصد جامد ته­ریز و کاهش هدر روی آب انجام شد که با تغییر در چاهک و آماده سازی فلوکولانت ته‌ریز تیکنر از حدود ۴۹ به حدود ۵۷ درصد رسید]۱۶[.
در تحقیقی با عنوان چرا تیکنر ظرفیت بالا در حال حاضر در صنعت طلا ترجیح داده می‌شود، دلایل استفاده تیکنر ظرفیت بالا را در صنعت طلا استرالیا و استفاده روز افزون آن­ها را بیان کرده است و علت استفاده از آن­ها را آبگیری بیشتر از باطله ها به دلیل کمبود ذخایر آب و بازیابی بیشتر سیانور به دلیل قیمت بالای آن معرفی می­ کند]۱۷[.
تحقیقی در سال ۲۰۰۵ با عنوان “مزایای استفاده از عملیات جدایش جامد از مایع با بهره گرفتن از تیکنر ظرفیت بالا در معدن سنگ آهن جیان شان چین” که در این تحقیق با افزایش تولید ظرفیت تیکنرهای باطله کم بوده و برای حل این مشکل از تیکنرهای ظرفیت بالا به جای تیکنرهای معمول استفاده کرده ­اند و برای طراحی این تیکنر از دستگاه آزمایش ته‌نشینی پیوسته استفاده نموده اند و بعد طراحی تیکنر درصد جامد آن نسبت به حالت قبل حدودا ۹ درصد افزایش داشت، کدورت سرریز پایین آمد و هزینه های عملیاتی شامل برق و آب نیز کاهش یافت]۱۰[.
تحقیقی در سال ۲۰۱۴ با عنوان “شرح فرایند ته‌نشینی در تیکنرهای پیوسته” انجام شد که در این تحقیق با بررسی سرعت افزایش بستر گل و ارتباط آن با افزایش چگالی ته­ریز در نرخ­های خوراک‌دهی مختلف به منظور طراحی تیکنر با عملیات نیمه‌پیوسته و پیوسته است.
۲-۳- مجتمع سنگ آهن گل‌گهر
مجتمع سنگ آهن گل­گهر سیرجان با تولید سالانه ۱۰ میلیون تن کنسانتره، یکی از قطب‌های مهم تولید کننده سنگ آهن در کشور می‌باشد. هم اکنون مجتمع سنگ آهن گل­گهر شامل کارخانه­های تغلیظ، هماتیت، پلی کام که به ترتیب ۶،۲و۲ میلیون تولید کنسانتره در سال است]۷[.
الف)کارخانه تغلیظ
شکل(۲-۱): شمای کلی از کارخانه تغلیظ مجتمع فرآوری سنگ آهن گل گهر
با توجه به شکل ۲-۱، مواد استخراج شده پس از حمل توسط کامیون و خردایش در سنگ­شکن ژیراتوری، از ابعاد حدود ۲ متر، به ابعاد زیر ۲۰ سانتیمتر رسانده می شوند. مواد حاصل از سنگ­شکنی برای ورود به آسیای خودشکن، نیازمند همگن سازی می‌باشند که این کار توسط انباشت کننده انجام می‌شود. مواد پس از همگن شدن توسط سیستم برداشت به مخازن قبل از آسیاهای خودشکن منتقل می‌شوند. بخش نخست کارخانه به صورت خشک کار می‌کند. حرکت مواد در بخش خشک با بهره گرفتن از یک موتور دمنده به همراه هوای داغ در ابتدای مدار و یک موتور مکنده در انتهای مدار، صورت می‌گیرد. مواد پس از خردایش در آسیاهای خودشکن به طبقه‌بندی کننده هوایی وارد می‌شوند. مواد درشت‌تر از طریق ته­ریز طبقه‌بندی کننده بر روی یک سرند دو طبقه ریخته می‌شوند که چشمه طبقه دوم سرند ۳ میلیمتر می‌باشد. سرریز کلاسیفایر که شامل مواد ریزتری است به چهار سیکلون هوایی وارد می‌شود. سرریز این سیکلون‌ها برای غبارگیری وارد غبارگیرهای الکترواستاتیکی و ته­ریز آنها به همراه مواد زیر سرند ۳ میلیمتر به بخش جدایش مغناطیسی شدت پایین خشک منتقل می‌شوند. مواد روی سرند که قبلاً به صورت بار در گردش، به آسیای خودشکن برگشت داده می‌شدند، اکنون از مدار خارج می‌شوند و ۳۰ درصد خوراک ورودی خط ۴ این مجتمع را تشکیل می­ دهند. جدایش مغناطیسی خشک مجتمع شامل بخش‌های پرعیارکنی اولیه، رمق گیر و پرعیارکنی ثانویه است. مواد ابتدا در واحد پرعیارکنی اولیه به دو بخش باطله و کنسانتره تقسیم می‌شوند که باطله آن به بخش رمق‌گیری وارد می‌شود. باطله بخش رمق گیر به عنوان باطله نهایی خشک توسط کامیون خارج می‌شود. کنسانتره پرعیارکنی اولیه وارد بخش پرعیارکنی ثانویه می‌شود که کنسانتره این بخش، کنسانتره نهایی خشک می‌باشد و باطله آن به همراه کنسانتره بخش رمق گیری به عنوان مواد میانی، وارد بخش تر کارخانه فرآوری می‌شوند. مواد میانی ابتدا در آسیای گلوله‌ای از نوع سرریز شونده به صورت تر، خرد می‌شوند و سپس برای جدایش وارد جداکننده‌های مغناطیسی شدت پایین‌تر می‌شوند که شامل بخش‌های پرعیارکنی اولیه، پرعیارکنی ثانویه و پرعیارکنی نهایی می‌باشد. کنسانتره بخش پرعیارکنی نهایی به عنوان کنسانتره تر پس از فیلتر شدن، با کنسانتره خشک مخلوط می‌شود ]۷[.
شکل (۲-۲): شمای کلی عملیات پرعیارسازی مغناطیسی تر
باطله بخش پرعیارکنی اولیه و ثانویه به عنوان باطله تر برای آبگیری به تیکنر فرستاده می‌شوند ولی باطله بخش پرعیارکنی نهایی در صورتی که دارای عیار قابل توجهی از آهن باشد، به مخروط‌های ته نشینی وارد می‌شود. ته ریز این مخروط‌ها به همراه خوراک به ابتدای آسیای گلوله‌ای تر وارد و سرریز آن­ها با محصول آسیا مخلوط می‌شود ]۷[.
دوغاب ورودی به تیکنر، با افزودن فلوکولانت با نرخ ۲۰ گرم بر تن در چاهک خوراک­دهی تیکنر، بصورت دوغابی با درصد جامد بالا (حدود ۵۰-۴۰ درصد) از ته­ریز تیکنر به یک مخلوط­کن و از آنجا به سمت حوضچه دفع باطله هدایت شده و آب بازیابی شده از سرریز تیکنر دوباره به داخل سیستم تزریق می­گردد. جدول ۲-۱ مشخصات اسمی تیکنر فعلی کارخانه فرآوری سنگ آهن گل گهر را نمایش می دهد ]۷[.
جدول (۲-۱): مشخصات اسمی تیکنر معمولی کارخانه فرآوری سنگ آهن گل گهر

ب) کارخانه خط چهارم تولید کنسانتره (پلی­کام)
شرکت سنگ آهن گل­گهر جهت افزایش ظرفیت تولید کنسانتره به میزان ۸ میلیون تن در سال، اقدام به احداث کارخانه فرآوری با این منظور نموده است که خوراک اولیه در نظر گرفته شده برای این کارخانه ترکیبی از بار برگشتی تولیدی در مدار آسیاهای خشک نیمه خودشکن خطوط تغلیظ موجود و سنگ آهن استخراجی از معدن)بخش سنگ شکنی( به ترتیب با نسبت وزنی %۳۰ و %۷۰ می­باشد ]۸[.
مواد در ابتدا به ساختمان HPGR می­روند و پس از عبور از سرند گریزلی و طی مراحلی وارد آسیای HPGR می­ شود. عملکرد سرند فوق در حقیقت بصورت یک سوپاپ اطمینان برای تجهیزات حساس کارخانه است. بعد از این آسیا که بصورت خشک عمل می­ کند بار خروجی وارد آسیای گلوله­ای تر می­ شود. پس از خردایش در این مرحله محصول آسیا گلوله­ای وارد یک توزیع کننده پالپ می­ شود و سپس نوبت به جداسازی مغناطیسی می­رسد که توسط جداکننده­های مغناطیسی شدت متوسط، شدت پایین )رافر، کلینر و ریکلینرکه بصورت ۲ سری سه تایی قرار گرفته اند) این کار انجام می­ شود. محصول تولیدی این قسمت خارج شده و آماده آبگیری است و این عمل توسط فیلترهای نواری که بصورت ۳ واحد موازی قرار گرفته اند انجام می­گردد. بعد از این مرحله محصول آبگیری شده با رطوبت حدود ۷ درصد آماده تحویل به پایل محصول مدور می­گردد و باطله جدا کننده­ های مغناطیسی شدت متوسط نیز به تیکنر منتقل شده و بعد از افزایش درصد جامد به سمت سد باطله انتقال داده می­ شود ]۸[.
شکل(۲-۳): شمای کلی از کارخانه خط چهارم تو لید کنسانتره (پلی کام) مجتمع سنگ آهن گل گهر
ج)کارخانه هماتیت
کارخانه بازیابی هماتیت و سولفورزدایی شامل سه خط مجزا خط بازیابی باطله خشک کارخانه مگنتیت^[۱۲] (DTP)، خط بازیابی باطله تر کارخانه مگنتیت^[۱۳] (WTP) و خط سولفورزدایی از کنسانتره کارخانه مگنتیت ^[۱۴](SRP) که به ترتیب در شکل(۲-۴)، (۲-۵) و (۲-۶) آورده شده است.

شکل (۲-۴): شمای کلی خط بازیابی باطله خشک (DTP) کارخانه هماتیت مجتمع سنگ آهن گل­گهر

شکل(۲-۵): شمای کلی خط بازیابی باطله تر (WTP) کارخانه هماتیت مجتمع سنگ آهن گل­گهر

شکل(۲-۶): شمای کلی خط سولفورزدایی (SRP) کارخانه هماتیت مجتمع سنگ آهن گل­گهر
باطله خروجی از این کارخانه که شامل خط بازیابی باطله خشک (DTP) باطله مارپیچ های رافر، سرریز هیدروسیکلون­های مدار بسته با رافر و کلینرباطله جداکننده مغناطیسی شدت بالا(HIMS) و باطله فلوتاسیون، از خط بازیابی باطله تر(WTP)، باطله رافر و کلینر جدا کننده مغناطیسی شدت پایین (LIMS) و هم چنین باطله رافر و کلینر مرحله فلوتاسیون خط سولفورزدایی (SRP)، وارد تیکنر باطله کارخانه فرآوری بازیابی هماتیت می­شوند. علاوه بر آن­ها آب کف کارخانه نیز به این تیکنر وارد می‌شود. بزرگترین اندازه ذره وارد شده به این تیکنر به شرط مشکل نداشتن سرند اولیه خط بازیابی باطله خشک ۵/۱میلیمتر است و درصد جامد خوراک تیکنر طبق طرح اولیه، ۸ درصد می­باشد اما به خاطر تغییرات در مدار، آب کمتری وارد این تیکنر می­ شود و درصد جامد بیشتر از ۸ است ]۹[.
۲-۴- جمع‌بندی
مجتمع سنگ آهن گل‌گهر.با تولید سالانه ۱۰ میلیون تن کنسانتره در حال حاضر بزرگ‌ترین تولید کننده کنسانتره آهن در ایران است. معدن گل‌گهر در منطقه خشک قرار گرفته و خشکسالی‌های اخیر و طرح های توسعه مجتمع از قبیل افتتاح خط ۵ و ۶ فرآوری و چند چند کارخانه فرآوری دیگر، کارخانه گندله و احداث کارخانه‌های فولاد میزان مصرف آب را در این منطقه بالا می‌برد و از این رو صرفه‌جویی آب را در این منطقه مهم‌تر از پیش می‌کند. به همین منظور تحقیقات بسیاری برروی بازیابی آب در این مجتمع صورت گرفت و در نهایت منجر به اجرای طرح بازیابی آب در این مجتمع گشت. طرح بازیابی آب به منظور برگشت آب موجود در باطله‌های تر و برگشت آن به مدار فرآوری است که کمک بسیار زیادی به ادامه طرح‌های توسعه مجتمع می‌کند.
فصل سوم: روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
تحقیق حاضر به منظور طراحی مجدد تیکنر نرخ بالا کارخانه آبگیری از باطله جهت بهینه‌سازی بازیابی آب در مجتمع سنگ آهن گل­گهر انجام شد. جهت انجام تحقیق یک سری آزمایش­های ته‌نشینی در استوانه مدرج صورت گرفت. بدین منظور ابتدا از باطله تر نهایی کارخانه­ها نمونه گیری انجام شد و پس از مرحله نمونه گیری، آزمایش­های ته‌نشینی در استوانه مدرج صورت گرفت.
۳-۲- نمونه برداری
به منظور تهیه نمونه معرف برای طراحی تیکنر به گونه ­ای که تمام شرایط تیکنر در حال طراحی را داشته باشد نمونه گیری از نقاط مورد نظر صورت گرفت. طبق طرح مورد نظر باطله تر مجتمع سنگ آهن گل­گهر(شامل باطله تر کارخانه تغلیظ با تناژ ۱۸۰ تن بر ساعت و باطله تر کارخانه بازیابی هماتیت با تناژ ۱۲۱ تن بر ساعت) به منظور آبگیری به این تیکنر وارد خواهد شد و برای طراحی این تیکنر باید از این باطله­ها نمونه گیری انجام شود به همین دلیل ته­ریز تیکنر هماتیت و ته‌ریز میکسر ۱۰۲ نقاط مربوط به نمونه گیری بودند. نمونه گیری از نقاط معرفی شده هر روز و هر دو ساعت یک بار در ده روز و فقط در شیفت صبح به انجام رسید. نمونه­ها توسط سطل­های ۳۰ لیتری گرفته شده و به منظور آماده سازی به بخش نیمه صنعتی انتقال داده شد. نمونه­ها توسط فیلتر پرس نیمه صنعتی فیلتر شده و برای خشک شدن کامل در برابر آفتاب قرار گرفتند تا برای آزمایش‌ها مربوط به طراحی تیکنر آماده شوند. نمونه دیگری نیز برای تعیین درصد جامد به آزمایشگاه انتقال داده شد.

۵

روش توزیع پرسش نامه
توزیع پرسش نامه در عرض ۴ هفته به صورت طبقه بندی شده بوده است. پرسش نامه ها بصورت حضوری توزیع و جمع آوری گردیده است.در برخی مورد مدیران جلسات مصاحبه ای ترتیب داده شده است .
روائی و پایائی ابزار
روایی^[۲۱]:
مفهوم روایی به این سوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. در این پژوهش اعتبار محتوا و اعتبار عاملی ابزار گردآوری داده‏ها مورد بررسی گردیده است. لازم به ذکر است که نتایج حاصل از روائی عاملی در فصل چهارم پایان نامه ذکر شده است. در این مرحله از کار روایی توسط خبرگان دورکاری دکتر مینایی ، دکتر میرا و دکتر کرد نائیج تائید و سپس به تائید استادان مشاور و راهنما رسیده است .
اعتبار محتوای پرسشنامه
اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کاربرده می شود. اعتبار محتوایی یک ابزار اندازه گیری به سوالهای تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سوالهای پرسشنامه معرف ویژگی ها و مهارتهای ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آنها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوالهای تشکیل دهنده ابزار اندازه گیری معرف قسمتهای محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازه گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می شود . اعتبار محتوای این پرسشنامه توسط اساتید راهنما و مشاور و مطالعه کتب و مقالات مربوط به تحقیق و تعیین اقلام اطلاعات لازم، مطالعه پرسشنامه های مقالات و تحقیق ها و تعیین نقاط قوت و ضعف آنها، مورد تأیید قرار گرفته است و از اعتبار لازم برخوردار می باشد.همچنین طراحی پرسشنامه این تحقیق با بهره گرفتن از ترجمه پرسشنامه استاندارد انجام گرفت که دلیل دیگری بر لزوم برخورداری از روائی محتوی است.

اعتبار عاملی پرسشنامه
اعتبار عاملی صورتی از اعتبار سازه است که از طریق تحلیل عاملی بدست می آید. تحلیل عاملی یک فن آماری است که در علوم انسانی کاربرد فراوان دارد. در حقیقت استفاده از تحلیل عاملی درشاخه هایی که در آنها آزمون و پرسشنامه استفاده می شود، لازم و ضروری است. با بهره گرفتن از تحلیل عاملی می توان مشخص نمود که آیا پرسشنامه شاخصهای مورد نظر را انداز ه گیری می کند یا خیر .در تحلیل عاملی باید سوالاتی که برای ارزیابی یک شا خص یا صفت خاص طرح شده اند دارای یک بار عاملی مشترک باشند.
مراحل اجرای تحلیل عاملی
برای اجرای یک تحلیل عاملی چهار گام اصلی ضرورت دارد :
الف: تهیه یک ماتریس همبستگی از تمام متغیرهای مورد استفاده در تحلیل و برآورد اشتراک . در تهیه ماتریس همبستگی محقق باید تصمیم بگیرد که در قطر اصلی این ماتریس عدد ۱ یا عدد دیگری بگذارد .این عدد که اشتراک نامیده می شود، نشانگر نسبت واریانس مشترک بین هر متغیر و عامل ها است . مقداراشتراک بین صفر و ۱ تغییر می کند. اشتراک صفر حاکی از این است که عامل های مشترک هیچ تغییری را درمتغیر خاصی تبیین نمی کند، و اشتراک یک حاکی از این است که تمام تغییرات متغیر خاص توسط عامل های مشترک تبیین می شود.
ب: استخراج عامل ها؛ هدف مرحله استخراج عامل ها، به دست آوردن سازه های زیر بنایی است که تغییرات متغیرهای مورد مشاهده را موجب شده است .
ج و د : انتخاب و چرخش عامل ها، و تفسیر و نامگذاری آنها؛ تمام عامل های استخراج شده مورد علاقه محقق نیست . هدف تحلیل عاملی تبیین پدیده های مورد نظر با تعداد کمتری از متغیرهای اولیه است . در وهله اول هدف تعیین تعداد عامل هایی است که در تحلیل نگه د اشته می شوند . بنابراین معمولاً ازملاک های ریاضی مانند ملاک کایزر یا آزمون اسکری کتل برای نگهداشتن عامل ها استفاده می شود .
براساس ملاک کایزر فقط عامل هایی نگه داشته می شوند که مجموع مجذور بارهای عاملی آنها (مقدارویژه) یک یا بیشتر باشد . پس از انتخاب عامل ها چرخش آنها ضرورت دارد . هدف از چرخش ها رسیدن به یک ساختار عاملی ساده است . چرخش عاملها به دو صورت متعامد (ناهمبسته) و مایل (همبسته ) صورت می گیرد. در این تحقیق چرخش عاملها به صورت متعامد صورت گرفته است . این روش، متغیرهایی که دارای بار عاملی بزرگی (و یا صفر ) روی هر عامل هستند؛ ایجاد می کند و در نتیجه تفسیر عامل ها را ساده ترمی کند .به طور کلی دشوارترین مرحله در تحلیل عاملی نامگذاری عامل ها است زیرا هیچ معیار خاصی برای این کار وجود ندارد و به طور دقیق نمی توان گفت متغیرهایی که از همبستگی بالای برخوردارند چه وجه مشترکی را اندازه می گیرند. زیرا عامل ها سازه هایی فرضی و تا حدودی قراردادی هستند و ممکن است پژوهشگران مختلف، نامگذاری های متفاوتی را برای عامل ها داشته باشند. در این تحقیق سوالاتی که برای ابعاد گوناگون طراحی شده با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تاییدی ، عوامل مربوط به هرکدام بدست آمده است که در فصل بعدی به طور کامل به تفصیل آن پرداختیم.
پایایی پرسشنامه:
قابلیت اعتماد یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازه گیری است . این مفهوم با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد . ایبل و فریسبی این مفهوم را اینگونه تعریف کرده اند : همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است . با توجه به این امر معمولا دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا مثبت یک (ارتباط کامل) است. این ضریب نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگیهای با ثبات آزمودنی و یا ویژگیهای متغیر و موقتی آن را می سنجد.
برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه‌گیری، شیوه‌های مختلفی به کار برده می‌شود.
از آن جمله می‌توان به:
اجرای دوباره آزمون (روش بازآزمایی)
روش تصنیف (دو نیمه کردن)
روش کودر- ریچارد سون
روش آلفای کرانباخ ^[۲۲]
از آنجاکه آلفای کرانباخ معمولاً شاخص کاملاً مناسبی برای سنجش قابلیت اعتماد ابزار اندازه‏گیری و هماهنگی درونی میان عناصر آن است، بنابر این قابلیت اعتماد پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق به کمک آلفای کرانباخ ارزیابی می‌گردد. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کند به کار می‌رود.ضریب آلفای کرونباخ، بین ۰ و ۱ است که در واقع همان ضریب همبستگی داده ها در زمان های مختلف می باشد؛ عدد ۱، حداکثر همبستگی و عدد ۰، حداقل همبستگی را نشان می دهد.
در اینگونه ابزار، پاسخ هر سوال می تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند . برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سوالهای پرسشنامه ( یا زیر آزمون ) و واریانس کل را محاسبه و سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد.

: تعداد پرسشها
: واریانس زیر آزمون  ام
: واریانس کل آزمون
هر قدر درصد به دست آمده به ۱۰۰ درصد نزدیک باشد، بیانگر قابلیت اعتماد بیشتر پرسشنامه است. قابل ذکر است که ضریب آلفای کمتر از ۶۰ درصد معمولا ضعیف تلقی می شود، دامنه ۷۰% قابل قبول و بیش از ۸۰% خوب تلقی می شود، البته هر چقدر ضریب اعتماد به عدد یک نزدیک تر باشد، بهتر است. بدین منظور ابتدا یک نمونه اولیه شامل ۳۰ پرسشنامه پیش آزمون گردید و سپس با بهره گرفتن از داده های به دست آمده از این پرسشنامه ها و به کمک نرم افزار آماری SPSS میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ برای این ابزار محاسبه شد.که در ادامه جدول مقادیر آلفای کرونباخ برای هر مدام از ابعاد آورده شده است.
با توجه به موارد فوق الذکر برای هر کدام از ابعاد مدل مورد بررسی به کمک نرم افزار spss آلفای کرونباخ محاسبه شده که نتایج آن در جدول زیر به آورده شده است.
جدول ۴-۲) مربوط به ضرایب آلفای کرونباخ بر هر کدام از ابعاد مورد بررسی

شماره

گزینه‌ها مقیاس

آلفا^[۲۳]

۱

درک از منافع شخصی

.۸۹