پیشرفت مهمی هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌المللی ظرف ۵‌سال از زمانی که گزارش‌۱۹۹۶ در مورد تأثیر جنگ روی کودکان به انجمن کل سازمان ملل متحد ارائه شد دیده شده است. نقطه عطف موفقیت‌ها می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
نقش کودکان اکنون برای برنامه امنیت و صلح جهانی بسیار مهم می‌باشد. سازمان‌های غیردولتی و جامعه مدنی که همراه با دولت‌ها و سازمان ملل متحد فعالیت می‌کنند، مرحله به مرحله افزایش حمایت برای کودکان درگیر در جنگ را مدیریت کرده اند. قوانین بین‌المللی حمایت از کودکان جنگ‌زده را تقویت کرده است و فجایع به‌طور منظم‌تر اثبات و گزارش می‌شوند. تأثیرات شدید تحریم‌های گسترده آشکار و پایان دادن به این تحریم‌ها درخواست شده است.

افزایش سریع اسلحه‌های کوچک و سلاح‌های سبک که یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای بقای کودکان است در بالاترین سطح سیاسی در حال بررسی می‌باشد. میلیون‌ها مین انبار‌شده نابود شده‌اند و جهان بالاخره تأیید کرده است مصیبت وحشتناک کودکانی که با تأثیرات متعدد مخاصمات مسلحانه و HIV/AIDS دست و پنجه نرم می‌کنند. اما حتی وقتی حمایت برای کودکان مانند آب، غذا، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و پناهنگاه تقویت می‌شود، منابع برای کمک توسعه و بشردوستانه کاهش می‌یابد و درگیری‌ها همچنان ادامه پیدا می‌کند. علی‌رغم مشکلات ظاهراً حل‌نشدنی، جوامع در‌حال بازسازی و کودکان در حال ایفای نقش مهمی می‌باشند.
با وجود همه اینها، حداقل ۲۰‌میلیون بچه از خانه‌هایشان آواره شده‌اند و در ۸۷‌کشور کودکان در میان آلودگی کشنده مین‌ها و مهمات منفجر‌نشده بزرگ می‌شوند. میلیون‌ها بچه از نظر جسمی و روانی تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند و دختران و زنان همچنان نادیده گرفته می‌شوند و از جریان اصلی کمک و حمایت بشردوستانه محروم می‌شوند.
کارکنان بشردوست خودشان مورد‌هدف قرار می‌گیرند و کشته می‌شوند. صدها هزار بچه هنوز هر‌ساله از بیماری و سوء‌تغذیه در فرار از درگیری یا در اردوگاه‌های افراد آواره می‌میرند. تقریباً ۳۰۰۰۰۰‌بچه هنوز به عنوان سرباز مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند.
به منظور کنار آمدن با مصیبت جنگ علیه کودکان ما خودمان در گرفتارهای آنها شریک می‌شویم هیچ کدام – نه سازمان ملل متحد، نه دولت‌ها یا گروه‌های اجتماعی‌– اقدامات کافی برای مقابله با زور، حرص و مصلحت سیاسی که با آن بزرگسالان از قربانی ننگین کودکان در جنگ حمایت می‌کنند انجام نداده اند.
جامعه بین‌المللی باید گرفتاری کودکان و زنان جنگ‌زده را با فوریت جدید مورد‌توجه قرار دهد. حمایت آنها یک موضوع برای مذاکره نیست کسانی که جنگ را آغاز می‌کنند، منطقی جلوه می‌دهند و حمایت‌‌ می‌کنند باید محکوم شوند و بدون تردید به آن اندازه که کودکان باید مورد احترام و حمایت قرار گیرند مسئول به شمار آیند. کودکان توانایی انتظار کشیدن را ندارند.
پیشنهادات
۱٫ایالت‌ها باید پروتکل اختیاری بدون هیچ قید و شرطی را تأیید و اجرا کنند و آن را در قانون ملی‌شان برای کنوانسیون حقوق کودکان در مورد شرکت کودکان در مخاصمات مسلحانه بگنجانند.
۲٫برنامه‌ها برای خلع سلاح کردن، مرخص کردن و استقرر مجدد سربازهای بچه باید یک اولویتی را تعیین کند که در داخل و بیرون از محیط حفظ صلح قرار دهند. اینها باید شامل اقدامات خاص برای اطمینان دادن به حمایت بچه‌ها از سوء‌استفاده و سربازگیری مجدد و مورد‌توجه قرار دادن نیازهای خاص دختران و کودکان معلول شود.
۳٫دولت‌ها و گروه‌های مسلح باید از به خدمت گرفتن سربازهای بچه جلوگیری کنند و مرخص کردن و استقرار مجدد آنها را اطمینان دهد. برای این منظور، ثبت تولد مخصوصاً در میان کودکان پناهنده و آواره در داخل و کودکان وابسته به اقلیت‌ها ارتقا داده شود.
۴٫در هر موقعیت مجزایی که افراد آواره داخلی وجود دارد یک آژانس اصلی باید شناسایی شود. آژانسی که بیشترین دخالت را دارد باید مشخص شود و به لحاظ منطقی نتیجه می‌شود که در اکثریت این موارد آژانس وزارت مأمور عالی‌رتبه سازمان ملل متحد برای پناهندگان‌(UNHCR) خواهد‌بود. در نمونه‌هایی که UNHCR به طور‌مستقیم درگیر نمی‌شود آژانسی که بیشترین دخالت را دارد باید مشخص شود. پیش‌بینی می‌شود که آژانس اصلی با سایر آژانس‌هایی که به طور‌مستقیم درگیر می‌شوند مانند صندوق کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF) و برنامه‌های غذا (WFP) همکاری خواهد داشت در همه موارد UNICEF باید شریک اصلی در مراقبت و حمایت از کودکان آواره در داخل باشد.
۵٫جامعه بین‌المللی مجبور به فراهم کردن منابع انسانی و مالی توسعه‌یافته برای حمایت از نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد (RSG) برای افراد آواره داخلی مخصوصاً در تلاش‌هایش برای گسترش دادن مکانیسم‌های کنترل‌کننده برای حمایت مؤثرتر بر‌طبق «اصول راهنما»، فراهم کردن مشاوره در مورد موانع مواجهه در حمایت از کودکان آواره در داخل و زنان، مداخله کردن با یک روش درست و آماده کردن واکنش‌های محلی و بین‌المللی مؤثر.

6. 6. توجه فوری باید برای تأمین نیازهای خاص نوجوانان آواره و درگیر کردن آنها به‌طور اساسی در برنامه ریزی، تأمین و مدیریت خدمات در اردوگاه‌ها داده شود.

۷٫بر مبنای یک اصل ضروری و در‌طول تصدی مدیر اجرایی UNICEF به عنوان ریاست انجمن سازمان‌های حمایت‌کننده یک جلسه کامل باید فقط برای مسئله HIV/AIDS، کودکان و جنگ اختصاص داده شود. UNHCR باید برای این جلسه دعوت شود. بحث باید روش‌ها و معیارهای پیشگیری از HIV/AIDS، درمان و مراقبت برای کودکان جنگ‌زده و برای پناهندگان، جوامع همسایه و آواره در داخل را مورد‌توجه قرار دهد.
۸٫مدارس و سیستم‌های آموزشی باید محور آگاهی و پیشگیری از HIV/AIDS و مراقبت در طول موقعیت‌های اضطراری باشند از جمله برنامه توسعه داده شده مهارت‌های زندگی که حمایت تغذیه‌ای، بهداشت و سایر مهارت‌های محلی ادامه حیات را ارائه می‌دهد.
۹٫آموزش و تحصیلات در مورد جلوگیری از‌HIV/AIDS باید برای تمام کارکنان حفظ صلح همراه با مشاور محرمانه و اختیاری، آزمایش و درمان الزامی باشد. قوانین اجرا باید به طور جدی از طریق اقدام انضباطی اعمال شود که می‌تواند به کاهش وقوع خشونت‌های جنسی کمک کند.
۱۰٫گرایش فزاینده برای قاچاق و سوء‌استفاده جنسی زنان و دختران در موقعیت درگیری اساساً از طریق اطلاعات و مدارک بی‌اساس مورد‌توجه قرار گرفته است. اطلاعات باید به‌دست آید و این گرایش به‌طور منظم اثبات شود. دو ارزیابی خاص پیشنهاد می‌شود:
یک گزارش مشترک در مورد قاچاق زنان و دختران در موقعیت‌های درگیری توسط بررسی‌های خاص در مورد فروش کودکان، ابتذال کودکان و توسط بررسی‌های خاص در مورد نابودی همه اشکال خشونت علیه زنان
یک مطالعه چند کشوری دیگر به اسم «کودکان کجا هستند» موقعیت زنان و کودکان متولد شده در پی حاملگی‌های اجباری و تجاوز یا در کشورهایی از جمله گواتمالا، لیبریا، سیرالئون، اوگاندا، یوگسلاوی سابق پیگیری می‌کند.
۱۱٫ایالت‌ها مجبور به شرکت در فعالیت‌هایی برای ایجاد دادگاه جنایی بین‌المللی (ICC) بشوند تا به پایان بخشودگی برای جنایت‌های علیه زنان و دخترها کمک کند. به منظور اجرای قانون ICC در داخل کشور، ایالت‌ها باید قوانین ملی را گسترش دهند تا از جنایت‌های جنسی و مبتنی بر جنسیت جلوگیری کنند و آنها را مورد پیگرد قانونی قرار دهند.
۱۲٫دبیر‌کل UN و شورای امنیت باید در تعقیب‌شان برای بالاترین معیارهای اجرایی توسط کارکنان حفظ صلح پیگیر باشند. جایی که خشونت‌ها علیه دختران و زنان توسط کارکنان UN‌صورت گرفته است، ایالت‌ها باید جرم‌ها را بررسی و مجازات کنند و نتایج چنین اقداماتی را علنی سازند. توجه فوری باید برای ایجاد مکانیسم‌های نظارتی و انضباطی در همه عملیات‌های صلح به شکل یک مأمور ویژه، یک بازرس کل یا از طریق یک منصب ایجاد شده برای آن هدف قرار داده شود.
۱۳٫فشار سیاسی و سایر اقدامات باید انجام شود تا اطمینان دهد که گروه‌های متخاصم دسترسی به سیستم‌های بهداشتی، آب‌تمیز و تغذیه مناسب را فراهم می‌کنند.
۱۴٫کمک‌کننده‌ها و آژانس‌های بین‌المللی باید برای پایان دادن به نابرابری‌های بزرگ در کمک‌های بشردوستانه بین‌المللی فراهم شده برای کشورهای مختلف در طول مخاصمات مسلحانه فعالیت کنند.
۱۵٫بر‌طبق تصویب کنوانسیون حقوق کودکان، ایالت‌ها ملزم به اختصاص دادن حداکثر منابع احتمالی برای کودکان از جمله برای بهداشت، تغذیه و آب هستند. این شرط به‌طور خاص در موقعیت‌های جنگ مهم می‌باشد و توسط بند‌های ۲۴‌و‌۲۳‌و‌۴‌و‌۲۸ کنوانسیون تقویت می‌شود که به مسئولیت خاص جامعه بین‌المللی برای در دسترس قرار دادن منابع به منظور برآوردن نیازهای کشورهای در حال توسعه تأکید می‌کند.
۱۶٫دولت کشورهای جنگ‌زده، آژانس‌های بین‌المللی، NGOs و کشورهای کمک‌کننده‌ باید منابع بیشتر و اولویت‌های بالاتری را برای حمایت زنان و دختران از خشونت‌های جنسی مبتنی بر جنسیت و حمایت از بهداشت باروریشان اختصاص دهند.
۱۷٫حمایت روانی باید قسمت مهمی برای حمایت کودکان در تمام مراحل موقعیت اضطراری ‌باشد. دولت‌ها و سازمان‌های امدادی باید از فرستادن کودکان به آسایشگاه جلوگیری کنند و پیوند مجدد کودکان را با خانواده و جوامع‌شان را در اولویت قرار دهند.
۱۸٫برنامه‌های روانی اجتماعی باید شامل طیفی از بازیکنان از جمله وزرای دولت مربوط، کمک کننده‌ها، آژانس‌های‌UN و NGOs سایر گروه‌های اجتماعی جامعه، کارکنان بهداشت، کودکان و خانواده‌ها شوند.
۱۹٫حمایت آموزشی باید شامل آموزش مهارت‌های زندگی، آگاهی از مین، پیشگیری از‌HIV/AIDS، حقوق انسانی، آموزش صلح و حمایت روانی در برنامه اصلی شود.
۲۰٫والدین، جامعه و جوانان باید در برنامه‌ریزی و توسعه درگیر شوند تا اطمینان دهند که آموزش مطالب در سطح منطقه مناسب و مبتنی بر حقوق کودکان می‌باشد و توجه کامل به حساسیت جنسی و مقاومت مذهبی و قومی داشته‌باشند.
۲۱٫ایالت‌هایی که هنوز کنوانسیون اوتاوا را تصویب نکرده‌اند باید این کار را انجام دهند و همه کشورهای تأیید‌کننده باید فوراً اجرای مؤثر را از جمله از طریق وضع قانون ملی و مشمول مجازات کیفری برای تجاوزها اطمینان دهند.
۲۲٫انجمن امنیت سازمان ملل متحد باید یک بحث آزاد پیرامون ساز و کار عملیاتی مین در یک محیط حفظ صلح همراه با تمرکز پیرامون گنجاندن اولویت‌های بشردوستانه و نظامی و با توجه به عملیات‌های خاص مخصوصاً در آفریقا برگزار کند.
۲۳٫شرکت‌ها و کشورهایی که از مین‌ها و مهمات منفجر‌نشده استفاده کرده یا از فروش آنها سود کرده‌اند باید شناسایی و ملزم به دادن سرمایه برای ساز و کار مین‌ شوند. رهبران مسئول برای مرگ و میر و آسیب‌ غیرنظامی‌ها و ضرر اقتصادی به علت استفاده از مین‌ها باید برای اقداماتشان بر‌طبق قانون بین‌المللی مسئول به شمار آیند و یک تعلیق جهانی در مورد استفاده از مهمات خوشه‌ای باید اجرا شود و بررسی برای پیامدهای طولانی‌مدت بشردوستانه و فوری این سلاح‌ها مخصوصاً برای کودکان انجام شود.
۲۴٫تحریم سلاح‌ها باید در موقعیت‌های که غیرنظامی‌ها مورد‌هدف قرار می‌گیرند، تجاوزهای گسترده و برنامه‌ریزی شده علیه حقوق انسانی انجام شود و جایی که کودکان به عنوان سرباز به خدمت گرفته ‌‌‌‌‌‌‌می‌شوند تحلیل، کنترل و اجرا شود.
۲۵٫بر‌مبنای ابتکار عمل‌های فعلی منطقه‌ای و نیمه‌منطقه‌ای، دولت‌ها و سازمان‌های‌ بین‌دولتی باید قوانین و اسناد بین‌المللی الزامی تنظیم کنند تا جریان تولید و انبار کردن اسلحه‌های قانونی و غیرقانونی را مورد‌توجه قرار دهند.
۲۶٫جامعه بین‌المللی باید تحمیل تحریم‌های گسترده را متوقف کند و تحریم‌ها باید به‌صورت حساب شده و متفکرانه مورد‌هدف قرار داده شوند تا از آسیب به افراد آسیب‌پذیر و مخصوصاً زنان و کودکان جلوگیری کند. هیچ تحریمی نباید اجرا شود مگر اینکه انجمن امنیت‌UN توسط یک ارزیابی دقیق متقاعد شود که چنین تحریم‌هایی تأثیر منفی روی کودکان نخواهد داشت.
۲۷٫وقتی تحریم‌ها اعمال می‌شوند، انجمن امنیت باید به وضوح اهداف و معیارهایی برای پایان دادن مشخص کند. تحریم‌ها باید به‌تدریج برداشته شوند همان‌طور که اهداف برآورده می‌شوند. از آنجایی که بسیاری از تأثیرات تحریم‌ها و به‌طور خاص تأثیر روی سلامتی احتمالاً تنها در طولانی‌مدت آشکار‌‌‌‌‌ می‌شود، هیچ تحریمی نباید به مدت نامحدودی ادامه پیدا کند.
۲۸٫جامعه بین‌المللی باید مسئولیت و قصور ایالت‌های خارجی را مورد‌بررسی قرار دهد که از عاملان غیردولتی که مرتکب تجاوزهای آشکار علیه حقوق کودکان می‌شوند حمایت می‌کند این حمایت باید به عنوان یک جرم جنایی جدی در نظر گرفته شود.
۲۹٫همه فعالیت‌ها برای جلوگیری از درگیری و ایجاد صلح باید شامل کنترل حقوق انسانی و مؤلفه‌ای تأیید شود. برای این هدف مقام نماینده عالی‌رتبه حقوق انسانی باید مورد حمایت قرار گیرد تا چنین عملکردهایی را در موقعیت درگیری و مخصوصاً در یک محیط حفظ صلح اجرا کند.
۳۰٫کسانی که برای کشتار‌جمعی، جنایت‌های جنگی و جرم‌هایی علیه انسانیت و علیه کودکان مسئول هستند باید به پای میز محاکمه کشانده شوند. کمک بعد از درگیری باید اقدامات صلح واقعیت و بازسازی سیستم های قضائی و توجه خاص به دادگاه اطفال را در اولویت قرار دهد.
۳۱٫دولت‌ها، جامعه بین‌المللی و جامعه داخلی باید حمایت تخصصی، سیاسی و مالی برای اقدامات ابتکاری و شبکه‌های ایجاد صلح زنان فراهم کند و اطلاعات پراکنده سنی و جنسی باید در همه ارزیابی‌ها، کنترل‌ها، گزارشات و تحقیقات گردآوری شود. مکانیسم‌ها باید برای فراهم کردن جریان اطلاعات مناسب در مورد مسائل جنسیت ایجاد شود تا سیاست و پروسه برنامه‌ریزی در مورد فعالیت‌های حامی صلح را تحت‌تأثیر قرار دهد.
۳۲٫آژانس‌ها و گروه‌های اجتماعی جامعه باید دستورالعمل‌هایی را برای کارکنان‌شان ایجاد کنند تا در تعامل با رسانه‌ها که در مسئولیت‌شان به کودکان صدمه نخواهند زد مشارکت کنند و آژانس‌های بشردوست باید برنامه‌هایی را برای نوجوانان گسترش دهند تا با بهره گرفتن از تکنولوژی ارتباطی جدید آگاهی جامعه را در مورد بهداشت، آموزش و سایر زمینه‌های اساسی برای بقا در موقعیت‌های درگیری ارتقا دهند.
منابع
information was supplied by united nations children’s fund، information and data management section، division of evaluation، policy and planning، August 2000.
Ibid.