فرضیه ۱-۳ مبنی بر اینکه “رابطه علیت از مخارج جاری دولت به رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران در بلندمدت وجود دارد،” را تنها در سطح معناداری ۱۰% نمی­ توان رد نمود.
فرضیه ۱-۴ مبنی بر اینکه “رابطه علیت از مخارج جاری دولت به رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران در کوتاه­مدت وجود دارد،” رد می­ شود.
فرضیه اصلی دوم مبنی بر اینکه “مخارج عمرانی دولت تأثیر معناداری بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران دارد،“را نمی­ توان رد نمود.
مطابق نتایج جدول (۴-۲-۷) تأثیر مخارج عمرانی دولت در سطح معناداری یک درصد بر بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی کشور در بلندمدت قابل رد نمی ­باشد، از این رو:
فرضیه ۲-۱ مبنی بر اینکه “مخارج عمرانی دولت در بلندمدت دارای تأثیر معناداری بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران است،” قابل رد نمی ­باشد.
مطابق نتایج جدول (۴-۲-۹) تأثیر مخارج عمرانی دولت بر بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی کشور در کوتاه­مدت رد می­ شود، از این رو:
فرضیه ۲-۲ مبنی بر اینکه “مخارج عمرانی دولت در کوتاه­مدت دارای تأثیر معناداری بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران است،” رد می­ شود.
با توجه به نتایج جدول­ (۴-۲-۱۳) نتایج آزمون علیت گرنجر حاکی از وجود رابطه علیت بلندمدت یک­ طرفه از مخارج عمرانی دولت به رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی در سطح معناداری ۵% است. همچنین وجود رابطه علیت کوتاه­مدت یک طرفه از مخارج عمرانی دولت به رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی در سطح معناداری ۱۰% قابل رد نمی ­باشد، از این رو:
فرضیه ۲-۳ مبنی بر اینکه “رابطه علیت از مخارج عمرانی دولت به رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران در بلندمدت وجود دارد،” را نمی­ توان رد نمود.
فرضیه ۲-۴ مبنی بر اینکه “رابطه علیت از مخارج عمرانی دولت به رشد بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران در کوتاه­مدت وجود دارد،” را تنها در سطح معناداری ۱۰% نمی­ توان رد نمود.
با توجه به اینکه پیشتر مطالعاتی مشابه این تحقیق در ایران و در کشورهای خارجی صورت گرفته است، به مقایسه نتایج به دست آمده از این تحقیق و تحقیقات قبلی می­پردازیم.
کهنسال و همکاران (۱۳۸۸) به بررسی تأثیر سرمایه ­گذاری در زیرساخت­ها بر روی رشد بهره­وری در بخش کشاورزی ایران طی دوره ۸۲-۱۳۵۰ پرداخته­اند. روش به کار گرفته شده در تحقیق آنها شیوه دوگان و برآورد تابع هزینه ترانسلوگ می­باشد. در این الگو از دو روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط و حداکثر آنتروپی استفاده شده است. نتایج آنها حاکی از آن است که تغییرات فنی و زیرساخت­ها دارای تأثیر مثبت بر بهره­وری بخش کشاورزی می­باشند.
با توجه به اینکه نتایج تحقیق حاضر مؤید تأثیر مثبت و معنادار مخارج عمرانی دولت بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی است، به طور کلی می­توان نتایج این تحقیق و تحقیق کهنسال و همکاران (۱۳۸۸) را همسو دانست.
مقایسه نتایج تحقیق حاضر با تحقیقات پیشین
الن و کیم (۲۰۱۲) در تحقیق خود با عنوان بهره­وری بخش کشاورزی و مخارج بخش عمومی در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، تأثیر مخارج دولتی بر بهره­وری بخش کشاورزی را مثبت و معنادار گزارش نموده ­اند.
با توجه به اینکه نتایج تحقیق حاضر مؤید تأثیر مثبت و معنادار مخارج عمرانی و جاری دولت بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی در ایران است، به طور کلی می­توان نتایج این تحقیق و تحقیق الن و کیم (۲۰۱۲) را همسو دانست.

پیشنهادات
در این قسمت پیشنهادهایی برای مطالعات آینده ارائه می­ شود:

پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج جاری دولت به تفکیک اقلام مختلف در بخش کشاورزی به صورت مجزا بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج عمرانی دولت به تفکیک اقلام مختلف در بخش کشاورزی به صورت مجزا بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج جاری دولت به تفکیک اقلام مختلف در بخش کشاورزی به صورت مجزا بر رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج عمرانی دولت به تفکیک اقلام مختلف در بخش کشاورزی به صورت مجزا بر رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج جاری دولت در بخش کشاورزی بر کاهش فقر روستائیان مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج عمرانی دولت در بخش کشاورزی بر کاهش فقر روستائیان مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج جاری و عمرانی دولت به تفکیک اقلام مختلف در سایر بخش­های اقتصادی به صورت مجزا بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید آن بخش­ها مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج جاری و عمرانی دولت به تفکیک اقلام مختلف در سایر بخش­های اقتصادی به صورت مجزا بر رشد ارزش افزوده آن بخش­ها مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر مخارج جاری و عمرانی دولت بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی با بهره گرفتن از روش اقتصادسنجی داده ­های تابلویی مورد بررسی قرار گیرد.
تصور بر این است که تحریم­های نفتی و بانکی موجب کاهش مخارج دولت می­گردند. لذا پیشنهاد می­گردد که تأثیر تحریم­ها از این کانال بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید و رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر تحریم­های نفتی و بانکی بر رشد بهره­وری کل عوامل تولید در بخش­های مختلف اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.
پیشنهاد می­گردد که تأثیر تحریم­های نفتی و بانکی بر رشد ارزش افزوده بخش­های مختلف اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.
منابع و ماخذ
منابع و مآخذ
اکبری، نعمت اله و سامتی، مرتضی و هادیان، ولی اله. (۱۳۸۲). بررسی تأثیر هزینه­ های دولت بر ارزش افزوده بخش کشاورزی،۱۱(۴۱-۴۲): ۱۶۶-۱۳۷٫
امیرتیموری، سمیه و خلیلیان، صادق. (۱۳۸۷). محاسبه و تجزیه و تحلیل بهره­وری عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران، اقتصاد کشاورزی، (۴): ۱۱۳-۹۳٫
امینی، علیرضا و حجازی­آزاد، زهره. (۱۳۸۷). تحلیل نقش سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در ارتقای بهره­وری کل عوامل در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، ۱۰ (۳۵): ۳۰-۱٫
باقرزاده، علی و کمیجانی، اکبر. (۱۳۸۹). تحلیل اثر تحقیق و توسعه داخلی و خارجی بر بهره وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران، مدلسازی اقتصادی، ۴(۱ (پیاپی ۱۱)):۹۳-۱۱۹٫
بخشوده، محمد و سلامی، حبیب­الله. (۱۳۸۵). نقش بانک کشاورزی در کاهش فقر با تأکید بر اعتبارت خرد، مجموعه مقالات (همایش اعتبارات خرد، توسعه روستایی و فقر زدایی)، مرکز تحقیقات اقتصادی بانک کشاورزی، تهران.
پور­فرج، علیرضا. (۱۳۸۴). مخارج دولت برای سرمایه انسانی و نقش آن در رشد اقتصادی ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، (۶۹)، ۵۷-۸۶٫
تاری، فتح­الله و ستاری، رسول. (۱۳۸۳). بررسی تأثیر مخارج دولت و مالیاتها بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اپک، پژوهشنامه اقتصادی، (۲۴): ۱۸۱-۱۵۳٫
ترکمانی، جواد وجمالی مقدم، الهام. (۱۳۸۴). اثرات مخارج عمرانی دولت بر فقرزدایی در مناطق روستایی ایران، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، ۷(۲۵)، ۱۷۴-۱۵۳٫
چابکرو، غلامرضا و مختاری، داریوش و عبدشاهی، عباس. (۱۳۸۴). بررسی اثر اعتبارات خرد بر ارزش افزوده­ی بخش کشاورزی در ایران، طرح مطالعاتی مرکز تحقیق و توسعه بانک کشاورزی.
حسینی، سیدصفدر و رضایی، سهیل، رضایی هومن. (۱۳۸۸). ارزیابی اثر سیاست حمایت از خدمات عمومی دولت بر بهره وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی، مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ۳(۱):۷۳-۸۸٫
دانشمند، بارزان. (۱۳۹۰). تأثیر مخارج دولت بر بهره­وری صنعتی در اقتصاد ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه.
درگاهی، حسن و قدیری، امرالله. (۱۳۸۲). تجزیه و تحلیل عوامل تعیین کننده رشد اقتصادی ایران (با مروری بر الگوهای رشد درون­زا)، فصلنامه پژوهش­نامه بازرگانی، (۲۶): ۳۳-۱٫
دشتی، نادر و یاوری، کاظم و صباغ کرمانی، مجید. (۱۳۸۸). تجزیه رشد بهره وری کل عوامل تولید در صنعت ایران با بهره گرفتن از رهیافت اقتصادسنجی، فصلنامه اقتصاد مقداری (فصلنامه بررسیهای اقتصادی)، ۶(۱ (پیاپی ۲۰)):۱۰۱-۱۲۸٫
رحمانی همت آبادی(۱۳۸۳) بررسی عوامل مؤثر بر بهره­وری نیروی کار در بخش کشاورزی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.