۳-۳-۱- تعیین حجم نمونه
مقصود از حجم نمونه تحقیق، تعداد نمونه ای است که گزارش تحقیق بر اساس آن تهیه می‌شود. در این تحقیق، با توجه به نامحدود بودن جامعه، از فرمول کوکران زیر جهت تعیین حجم نمونه استفاده می‌شود.
فرمول کوکران^[۱۹] یکی از پرکاربردترین روش‌ها برای محاسبه حجم نمونه آماری است.

جدول ۳-۱- جمعیت جامعه آماری و حجم نمونه تعیین شده

۳-۳-۲- ابزار گرداوری داده‌ها
جهت سنجش سرمایه اجتماعی کارکنان شهرداری و شهروندان از ابزار جمع‌ آوری اطلاعات پرسش نامه استفاده شده و روش تحقیق میدانی است. بدین منظور دودسته پرسش نامه که دسته اول متعلق به کارکنان شهرداری و دسته دوم متعلق به شهروندان و مراجعه‌کنندگان به شهرداری است طرح شده است. در پرسشنامه متعلق به کارکنان هفت موقعیت دوراهی اجتماعی و در پرسشنامه متعلق به شهروندان پنج موقعیت دوراهی اجتماعی طراحی شده است. در هر یک از موقعیت ها سه سوال گنجانده‌شده است که در سوال اول به‌طورکلی و در سوال دوم و سوم با بهره گرفتن از مؤلفه اعتماد و مشارکت سعی به سنجش سرمایه اجتماعی شده است. در این پرسشنامه‌ها برای پاسخ به سؤالات از مقیاس لیکرت بهره گرفته‌شده است.همچنین در بخش اول پرسشنامه‌ها سؤالات جمعیت شناختی مطرح گردیده است.
۳-۳-۳- سنجش روایی و پایایی ابزار تحقیق
روایی و پایایی ویژگی‌هایی هستند که هر ابزار سنجش ازجمله پرسشنامه باید دارا باشد. روایی به میزان کارایی آزمون برای اندازه گیری خصیصه ای که به‌منظور اندازه گیری آن خصیصه ساخته شده است، اشاره می‌کند. پرسشنامه این پژوهش زیر نظر دانش و تجربه استاد راهنما و مشاور بررسی و تدوین گردید.
پایایی یا قابلیت اعتماد یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می¬دهند. به عبارت دیگر ضریب پایایی نشانگر آن است که تا چه حد ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر آن را می سنجد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۶).
در این پژوهش برای بدست آوردن پایایی پرسشنامه‌های سرمایه اجتماعی (شهروندان و کارمندان) از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری ازجمله پرسشنامه‌ها به کار میرود. در این ابزار پاسخ هر سوال می‌تواند مقادیر عددی مختلفی را اختیار کند. ضرایب بدست آمده از نرم‌افزار SPSS برای پرسشنامه شهروندان ۸۳% و برای پرسشنامه کارمندان ۷۳% میباشد که تمامی اعداد فوق بیانگر ثبات و همسانی درونی پرسش ها است.
۳-۴- بررسی اثر سرمایه اجتماعی بر بهره‌وری خدمات شهری
در این بخش برای بررسی فرضیه اصلی (آیا ارتقاء سرمایه اجتماعی، منجر به بهبود بهره‌وری خدمات شهری (شهرداری قم) می‌شود؟) باید فرضیه های فرعی زیر را موردبررسی قرار دهیم.
فرضیه فرعی اول: بین سرمایه اجتماعی شهروندان و بهره‌وری خدمات شهری رابطه معنادار و مثبت وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم: بین سرمایه اجتماعی کارمندان و بهره‌وری خدمات شهری رابطه معنادار و مثبت وجود دارد.
بدین منظور در این پژوهش ابزار آنالیز واریانس انتخاب شده است. آنالیز واریانس^[۲۰] مجموعه‌ای از مدل‌های آماری است که به بررسی میانگین در گروه‌ها و توابع وابسته به آن‌ها (مثل واریانس در یک گروه یا بین چند گروه) می‌پردازد. در این روش ابتدا میانگین و واریانس نمونه های هر کدام از گروه‌ها مشخص می‌شود، سپس بیان می‌شود که این واریانس بین گروه‌ها ناشی از متغیر یا متغیرهای مستقل یا ناشی از خطا و شانس است. در این روش واریانس بدست آمده از یک متغیر تصادفی به اجزاء کوچکتری که منابع واریانس هستند تقسیم می‌شوند. از آنجایی که در این روش نه‌تنها رابطه میان دو متغیر بلکه جهت و شدت آن رابطه نیز مشخص می‌شود، این ابزار آماری انتخاب گردید.
۳-۵- جمع بندی
هر تحقیق را می­توان مطالعه­ ای هدفمند و روشمند دانست که برای شناخت ویژگی­های یک متغیر یا روابط دو یا چند متغیر در مجموعه موردنظر انجام می­ شود.
این متغیرها در قالب مسئله اساسی، پرسش­ها و فرضیه ­های تحقیق مطرح می­شوند و شناخت آن­ها از طریق اندازه ­گیری صورت می­گیرد. نتایج نهایی هر تحقیق نوعاً پس از اطمینان از روایی و پایایی اندازه ­گیری و ضرورتاً، آزمون فرضیه ­ها اعلام می­ شود(نوبخت، ۱۳۹۲:۳۸).
در این فصل سعی شد تا ابزار مناسب برای سنجش و تحلیل فرضیه تحقیق معرفی شود. ازاین‌رو جهت سنجش سرمایه اجتماعی از پرسشنامه استفاده‌شده است که دارای روایی و پایایی مناسب است و برای سنجش بهره‌وری خدمات شهری از روش تحلیل پوششی داده‌ها و نرم‌افزار DEA Master استفاده‌شده است و در آخر نیز با بهره‌گیری از نرم‌افزار Spss و تحلیل آنالیز واریانس به بیان ارتباط دو متغیر سرمایه اجتماعی و بهره‌وری در بخش خدمات شهری پرداخته می شود.
فصل چهارم