حسابرسان معمولاً سه گروه از روش های تحلیلی را برای تخمین یک مانده مورد انتظار به کار می برند. (Carl.pacini, 2007)

تجزیه وتحلیل روند : مقایسه مانده کنونی حساب یا اقلام با روند آن در دو یا چند سال اخیر
تجزیه و تحلیل نسبتها : مقایسه نسبتهای مالی محاسبه شده در سال جاری با نسبتهای سال گذشته ، متوسط صنعت ، بودجه
روش های مبتنی بر مدل : استفاده از اطلاعات عملیاتی صاحبکار و اطلاعات خارجی مربوطه
( اطلاعات صنعت و وضع عمومی اقتصاد ) در تخمین مانده مورد انتظار یک حساب ، روش های منطقی وتجزیه وتحلیل رگرسیونی نمونه ای از این روشهاست .
روش های مبتنی بر مدل از دو جنبه با تجزیه وتحلیل روند و نسبتها متفاوت هستند . (Carl.pacini, 2007)
در حالیکه تخمین مانده های مورد انتظار در تجزیه وتحلیل روند و نسبتها ضمنی و تلویحی بیان می شود ، ولی در مورد روش های مبتنی بر مدل روشن و صریح است .
روش های مبتنی بر مدل علاوه بر اطلاعات مالی، اطلاعات خارجی و عملیاتی را نیز در تخمین مانده ها به کار می برند .
تجزیه وتحلیل روند ضعیف ترین روش در بررسی های تحلیلی است، زیرا تنها از اطلاعات یک حساب منفرد استفاده می نماید. به منظور محاسبه احتمال رخداد تحریفات، تجزیه وتحلیل نسبتها نسبت به روش روند، اطلاعات مفیدتری ارائه می کند. در تجزیه وتحلیل روند و نسبتهای مالی استنباط این است که مانده یا نسبت باید با نسبتهای سال گذشته یا صنعت مقایسه شود، این امر از این فرض نشأت می گیرد که ، ارتباط اطلاعات گذشته در آینده نیز وجود خواهد داشت . روش های مبتنی بر مدل مؤثرترین روش در بیان احتمال ارائه نادرست است، زیرا اطلاعات مالی را مستقیماً با اطلاعات عملیاتی مرتبط می کند . در حقیقت روش های مبتنی بر مدل یک آزمون مستقیم از هماهنگی بین اطلاعات عملیاتی و مالی – یک آزمون مهم در بسیاری از انواع ادعاهای مندرج در صورتهای مالی- است . (Carl.pacini, 2007)
۲-۵-۳-۴)برآورد خطر ذاتی:( IR )
خطر ذاتی یعنی آسیب پذیری مانده یک حساب یا گروهی از معاملات در مقابل اشتباهات یا تحریفهایی که بتواند به تنهایی و یا در مجموع با اشتباهات و یا تحریفهای موجود در سایر مانده حسابها یا گروه های معاملات ، بااهمیت باشد، با فرض آنکه برای آن هیچ کنترل داخلی وجود نداشته باشد.
خطر ذاتی در دو سطح صورتهای مالی ( یعنی در سطح واحد مورد رسیدگی) و مانده حسابها و گروه های معاملات برآورد می شود. حسابرس برای تدوین طرح کلی حسابرسی باید خطر ذاتی را در سطح صورتهای مالی برآورد کند و برای تدوین برنامه حسابرسی، این برآورد را به مانده حسابهای بااهمیت یا گروه های عمده معاملات ربط دهد. (دستورالعمل حسابرسی، ۱۳۸۵)
۲-۵-۳-۴-۱)سطح صورتهای مالی:
در برآورد خطر ذاتی در سطح صورتهای مالی که به عنوان یکی از اجزای مدل خطر در تهیه بودجه انجام کار مورد استفاده واقع می شود، موارد زیر مدنظر قرار می گیرد : (دستورالعمل حسابرسی، ۱۳۸۵)
روش اداره واحد مورد رسیدگی ( تفویض مطلق اختیارات یا تفویض مناسب اختیارات)
درستکاری و حسن شهرت مدیریت ارشد ( با در نظر گرفتن تحریفات کشف شده در حسابرسی سالهای گذشته)
تجربه ودانش( صلاحیت) مدیریت ارشد و میانی با درنظر گرفتن مهارتهای عمومی مدیریت و حسابداری
تغییرات مدیران و کارکنان ارشد طی دوره مورد رسیدگی.
صلاحیت مدیران اجرایی و سرپرستان.
فشارهای غیرعادی بر مدیران مانند:
فعالیت در صنعتی که بسیاری از موسسات در آن با شکست روبرویند( با تأکید بر سودآوری)
کمبود سرمایه لازم برای انجام عملیات.
تأکید بر تحصیل درآمدهای پیش بینی شده.
وابستگی مزایای مدیریت به نتایج عملکرد.
نوع فعالیت تجاری واحد مورد رسیدگی مانند:
احتمال نابابی تکنولوژیکی محصولات و خدمات.
پیچیدگی ساختار سرمایه.
اهمیت اشخاص وابسته.
تعداد و پراکندگی جغرافیایی مراکز تولید و توزیع محصولات و ارائه خدمات.
عوامل موثر بر صنعت واحد مورد رسیدگی، مانند:
شرایط اقتصادی و رقابتی موجود.
تغییرات در تکنولوژی.
تقاضا برای محصولات.
رویه های حسابداری خاص.
حساسیت نتایج عملیات نسبت به تغییرات در شرایط اقتصادی.
مشکلات تداوم فعالیت
رابطه حسابرس با واحد مورد رسیدگی، مانند:
حسابرسی نخستین یا تکرار مأموریتهای گذشته.
تضاد منافع با مسائل قانونی و استقلال حسابرس.
اظهارنظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی دوره گذشته.
دولتی یا خصوصی بودن واحد مورد رسیدگی (از لحاظ تأکید بر سودآوری)
۲-۵-۳-۴-۲)سطح مانده حسابها و گروه های معاملات :
عامل اصلی تعیین کننده خطر ذاتی هر مانده حساب و گروه معاملات، میزان تحریف پذیری آن است بدون توجه به سیستم کنترل داخلی مربوط. این امر عمدتاً به موارد زیر بستگی دارد: (دستورالعمل حسابرسی، ۱۳۸۵)

1. ماهیت حساب موردنظر