۱- لازم به ذکر است که مسئولیت حمایت، محدود به حمایت از اتباع درون یک کشور نمیشود و بطور کلی، حمایت از کلیه ساکنان یک کشور، چه تبعه و چه غیر آن، را در بر میگیرد. ↑
۲- قربان نیا، ناصر، مداخله بشردوستانه از منظر اخلاق، نامه مفید، شماره ۳۷، ۱۳۸۲، ص ۱۴۷. ↑
-Jean Bodin (1530–۱۵۹۶) ↑
۲- مولائی، آیت، حقوق بشر و حاکمیت ملی، اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره ۱۵۵-۱۵۶، ۱۳۷۹، ص ۱۲۴. ↑
- Carre de Mallberg (1861-1935 ↑
۴- قاضی، سید ابوالفضل، حقوق اساسی و نهاد های سیاسی، نشر میزان، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳، ص ۱۷۹. ↑
- Montevideo Convention ↑
۶- ن.ک به عباسی اشلقی، مجید، مداخلات بشردوستانه و تحدید حاکمیت ملی، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره ۱۷۵- ۱۷۶، ۱۳۸۱، ص ۹۰. ↑
۷- ماده ۲ بند اول منشور ملل متحد ↑
۱- اصل ۵۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: « حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او انسان را به سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است. هیچ کس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد و ملت این حق خدادا را از طرقی که در اصول بعد می آید اعمال می کند.» ↑
۲- ن.ک به قاضی، سید ابوالفضل، همان منبع، صص ۱۷۸-۱۷۹. ↑
۳- برای نمونه ن.ک به: اعلامیه جهانی حقوق بشر (Universal Declaration of Human Rights-1948)و میثاقین آن، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر (The European Convention on Human Rights-1950) یا کنوانسیون امریکایی حقوق بشر(۱۹۶۹- American Convention On Human Rights) ↑

۴- در قضیه کانال کورفو، دیوان بین المللی دادگستری حاکمیت کشورها را باتوجه به شرایط بین المللی جدید، محدود و مقید به روابط بین الملل می داند. و در رأی بارسلونا تراکشن حقوق بشری نظیر ممنوعیت بردگی و عدم تبعیض نژادی را از مسائل مربوط به تعهدات جهانی (Erga Omnes) می شمارد. ↑
- See Dorr, Noel, Responsibility to Protect_ an Emerging Norm?, Irish Studies in international affairs, Vol.19, 2008, p.201; see also Knight, Andy, Op.cit, pp.22-23. ↑
- The Responsibility to Protect, Op.cit, p.8. ↑
۱- ن. ک به: عباسی اشلقی، مجید، همان منبع، ص ۹۱. ↑
۱- آقایی، سید داوود، همان منبع، ص ۲۳۶. ↑
۲- ژینه ام. لایونز(Gene M.Lyons) و مایکل ماستاندونو(Michael Mastanduno)، مداخله بین المللی و حاکمیت دولت و آینده جامعه بین المللی، ترجمه خجسته عارف نیا، اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره ۸۳- ۸۴، ۱۳۷۳، ص ۱۲. ↑
- Boutros-Ghali, Boutros, Op.cit, Para 17, (A/47/277 - S/24111). ↑
۲- عنان، کوفی، همان منبع، بند ۲۱۷. ↑
- See Report of the Secretary General, Implementing the Responsibility to Protect, January 2009, Para 10(a). (A/63/677) ↑
۱- صفایی، سید حسین، همان منبع، صص ۱۲- ۱۳. ↑
۱- آقایی، سید داوود، همان منبع، ص ۲۴۱. ↑
۲- ماده ۲ منشور، بند هفتم. ↑
۱- زنگنه، حمید، مداخله بشردوستانه و حاکمیت کشورها، ۱۳۸۳، آنلاین در
(آخرین بازدید ۲ /۴ /۱۳۸۸) http://hamidzanganeh.blogfa.com/post-15.aspx ↑
۲- عباسی اشلقی، مجید، مداخلات بشردوستانه و اصل عدم مداخله، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ۱۳۸۰، شماره ۱۷۰- ۱۶۹، ص ۸۴. ↑
۳- صفایی، سید حسین، همان منبع، صص ۱۵- ۱۶. ↑
۱- همان، ص ۱۷. ↑
۲- عباسی اشلقی، مجید، همان منبع، ص ۸۵ ↑
۳- ن. ک. به: ژاک موژن، مداخله بشردوستانه بین المللی، ترجمه محمود صوراسرافیل، مجله حقوقی، شماره ۲۲، ۱۳۷۷، ص ۱۵۹. ↑
- Charter of the Organization of American State (OAS) ↑
- Organization for Security and Co-Operation in Europe ↑
- Helsinki Final Act ↑
- Charter of the Organization of African Unity ↑
۱- ن. ک به: عباسی اشلقی، مجید، همان منبع، صص ۸۷- ۸۸؛ همچنین ن.ک به: صفایی، سید حسین، همان منبع، صص ۱۹-۲۰. ↑
- Stone ↑
۲- از جمله دانشمندانی که معتقد به تفسیر مضیق اصل توسل به زور و عدم ممنوعیت عام استفاده از زور در بند چهارم از ماده ۲ منشور می باشند، لیلیچ (Lilich) و رایزمن (Reisman) هستند. برای دیدن نظرات آنها نگاه کنید به قربان نیا، ناصر، همان منبع، ص ۱۲۸. ↑
- Inclusio Unious Exclusio Alterius ↑
۱- موسوی، سید فضل الله و حاتمی، مهدی، مداخله بشردوستانه؛ نقض قاعده یا استثناء سوم، فصلنامه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، سال ۳۷، شماره ۱، بهار ۱۳۸۶، ص ۱۶۲. ↑
۲- حیدری، حمید و دری، حمید، توسل به زور در روابط بین الملل؛ از دیدگاه حقوق بین الملل عمومی و فقه شیعه، انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۶، ص ۶۶. ↑
- Absolute ↑
- General ↑
- Ian Brownlie ↑
- Bruno Simma ↑
۷- برای دیدن نظر پروفسور برونو ن.ک به: سیما، برونو، ناتو، سازمان ملل و جنبه های حقوقی استفاده از زور، ترجمه محمد جعفر قنبری جهرمی، مجله حقوقی، شماره ۲۴، ۱۳۷۸، ص۲۸۲؛ همچنین برای دیدن نظر پروفسور یان برانلی ن.ک به: قربان نیا، ناصر، همان منبع، ص ۱۳۹؛ همچنین ن.ک به: موسوی، سید فضل الله و حاتمی، مهدی، همان منبع، ص ۱۶۵. ↑
۱- ن.ک به: حیدری، حمید، همان منبع، صص۶۶ تا ۷۰؛ همچنین ن.ک به: رشیدی نژاد، زینب، همان منبع، ص ۷۰؛ همچنین ن.ک به: موسوی، سید فضل الله و حاتمی، مهدی، همان منبع،صص ۱۶۲- ۱۶۵. ↑
۱- رشیدی نژاد، زینب، همان منبع، ص ۷۱؛ همچنین برای دیدن نظری که گفته فوق را تأئید می کند، ن.ک به: نوروزی، حسین و جوانشیری، احمد، همان منبع، ص۳۱۲. ↑
۱- سرتیپی، حسین، همان منبع، ص ۹۷. ↑
- Boutros-Ghali, Boutros, Op.cit, paras.15 and 23. ↑
- Organization of Africa Union ↑
- Economic Community of West African States ↑